Matthee, Dalene

In de ban van het bos

Er zijn weinig romans die zo gemakkelijk in één ruk uit te lezen zijn als Kringen in een bos van de Zuid-Afrikaanse schrijfster Dalene Matthee. Hoewel deze constatering op zich van positieve aard is, schuilt hierin ook een kritische noot.

Ouderwetse vertelkunst in ere hersteld

Halverwege de kustweg van Kaapstad naar Port Elizabeth (provincie Oost-Kaap) liggen de restanten van een oerbos. Tijdens de negentiende eeuw was het gebied rondom de plaats Knysna een uitgestrekt en ongerept oerwoud met grote kuddes olifanten. Over het lot van dit bos met zijn reusachtige bomen, zijn olifanten en zijn mensen schreef de Zuid- Afrikaanse Dalene Matthee (1938) drie indrukwekkende romans: Kringe in 'n Bos (1984), Fiela se kind (1985) en Moerbeibos (1987). Dalene Matthee schreef nog een hele reeks andere romans. Maar deze Bos- trilogie heeft haar in Zuid- Afrika en daarbuiten grote bekendheid verschaft. Voor de Zuid- Afrikaanse letterkunde als geheel is deze trilogie tevens van groot belang,omdat het op een onderhoudende manier vertellen van een ethisch en esthetisch waardevol verhaal in deze romans erkenning kreeg. Daarmee werd de ouderwetse vertelkunst in ere hersteld.

Brug tussen bomenland en mensenland

Hoog in een boom geklommen zijn en dan er uit te vallen. Dat overkomt Karoliena Kapp in "Droombos", de vierde bosroman van Dalene Matthee. Niet letterlijk weliswaar, maar toch zeker figuurlijk. "Boom", zegt ze later tegen een grote kalander, "het lijkt me het beste dat ik ergens in het bos een veilige schuilplaats opzoek en daar voorgoed blijf. Een boom word."

Tragedie in Zuid-Afrikaans bos

De uitstraling van het omslag kan de klant misleiden. Die denkt wellicht: Ha, weer zo'n Amerikaanse pil vol raadsels, romantiek, intriges en een happy end. "Moerbeibos" van Dalene Matthee biedt echter meer dan de meeste van de momenteel populaire, vertaalde romans. Het boek neemt de lezer op meeslepende wijze mee naar het Zuid-Afrikaanse Knysnabos, waar Silas Migel onvermoeibaar een bewonderenswaardig gevecht levert, om het uiteindelijk te verliezen.

Meegesleept in het donkere bos

"Kringen in een bos" heet de tweede roman van de Zuid-Afrikaanse schrijfster Dalene Matthee. Haar hoofdpersoon, Saul Barnard, loopt in kringen steeds dieper het Bos in, waaruit hij had willen vluchten. Meeslepend beschrijft Matthee de strijd die Saul te voeren heeft tegen anderen en met zichzelf.

Fiela's kind

Geen mens weet wie Benjamin is, hij zelf ook niet. De gelovige, zwarte vrouw Fiela Komoetie vindt hem op een morgen huilend voor de deur van haar hut. Ze ontfermt zich over de blanke kleuter en voedt hem op als haar jongste kind. Negen jaar later maakt de komst van twee ambtenaren naar de afgelegen kloof waar Fiela woont daaraan een eind. Ze denken dat Benjamin het jongetje Lukas van Rooyen is dat, tientallen kilometers verder in het onherbergzame Knysna-woud, op een dag in het niets verdween.