Yord
Yord
Yord Literatuur
Boekverslag maken? Informatie nodig voor je literatuurdossier? Yord biedt alles wat je wil weten over literatuur. Talloze recensies, informatie over dichters, schrijvers, poëzie en proza. Zoek op auteur of in een van de dossiers.
 
 
 
Zoeken op auteur
 
Dossiers
 
 
 
arrowYord literatuur
Literair lexicon

Literaire teksten

Links

Zoeken
Literatuur inzicht
 

Redacteur: Geertje Bikker-Otten

Fiela's kind

Geen mens weet wie Benjamin is, hij zelf ook niet. De gelovige, zwarte vrouw Fiela Komoetie vindt hem op een morgen huilend voor de deur van haar hut. Ze ontfermt zich over de blanke kleuter en voedt hem op als haar jongste kind. Negen jaar later maakt de komst van twee ambtenaren naar de afgelegen kloof waar Fiela woont daaraan een eind. Ze denken dat Benjamin het jongetje Lukas van Rooyen is dat, tientallen kilometers verder in het onherbergzame Knysna-woud, op een dag in het niets verdween.
Benjamins wereldje komt door deze conclusie helemaal op zijn kop te staan. Een hem vreemde blanke vrouw zegt hem te herkennen als haar zoon en neemt hem mee naar haar armoedige huis diep in het donkere en vijandige bos. Hij moet zich voegen in een rol die hem vreselijk tegenstaat, omdat hij zich het kind blijft voelen van Fiela. 

Zij, op haar beurt, voelt zich van een zoon beroofd. Als een alerte moederkloek stelt ze alles in het werk om Benjamin terug te krijgen. Maar in het Zuid-Afrika van 1870 had een negervrouw maar weinig mogelijkheden om haar recht te halen. De vraag of een kind van drie zonder kleerscheuren zo'n tocht door onbegaanbaar en onveilig gebied kan maken, wordt niet beantwoord. 

Benjamin is weliswaar wit, maar hij voelt zich een zwarte. Tot ontzetting van het gezin Van Rooyen noemt hij zijn 'nieuwe' vader bijvoorbeeld hardnekkig "baas". De man weet dat er op een gegeven moment wel uit te slaan, maar echt van harte schikt Benjamin zich niet in de Lukas-rol die hem is opgelegd. Een poging om naar Fiela terug te gaan mislukt, maar hij blijft in het hem benauwende bos verlangen naar de zonnige wereld in de kloof waar hij is opgegroeid en waar hij denkt thuis te horen. 

Ook als hij volwassen is geworden, blijft Benjamin/Lukas zich in het blanke gezin een misplaatste vreemdeling voelen. Hij verlaat het woud en probeert uit te zoeken wat er in het verleden met hem gebeurd is. Daardoor komt hij in een diepe persoonlijkheidscrisis terecht. Wie ben je, als je geen naam hebt? Waar hoor je thuis als niemand weet waar je vandaan komt? 

"Fiela's kind" is een meeslepend verhaal dat je aan het denken zet. Dalene Matthee weet Benjamins worsteling met zijn identiteit en de culturele verschillen tussen de beide gezinnen waarin hij opgroeit heel geloofwaardig te beschrijven. 

In het boek tekent ze verder het dagelijks leven in het Zuid-Afrika van ruim een eeuw geleden op een directe, tegelijk nuchtere en ontroerende manier. Ze voert de lezer mee in de bittere armoede van het blanke balkenmakersgezin; de schuwe moeder en de luie vader die zich met zijn plannen om een olifant te strikken de wraak van een hele kudde "grootvoeten" op de hals haalt. Het werk laat hij zijn kinderen doen. 

Daar tegenover staan het geloofsvertrouwen, de trots en de ondernemingsdrift van Fiela. Ze zweept man en kinderen op om wat bereiken in deze wereld en mee te bouwen aan haar ideaal: een struisvogelfarm. Uiteindelijk moet ze toegeven dat succes niet alles is. Met de welvaart komt ook de verloedering in de kloof. 

De Zuid-Afrikaanse schrijfster Dalene Matthee -die al diverse prijzen voor haar werk kreeg- baseerde "Fiela's kind" op een waar gebeurd verhaal. Achter in het boek bedankt ze een vrouw die haar de levensgeschiedenis van Benjamin heeft verteld. 

N.a.v. "Fiela's kind", door Dalene Matthee; uitg. De Groot Goudriaan, Kampen, 1998; ISBN 90 6140 592 0; 350 blz.