Zou er een boek zijn in het grote oeuvre van de joods-Amerikaanse auteur Elie Wiesel (1928) waarin de Tweede We­reldoorlog géén rol speelt? Nauwelijks denkbaar.

Wiesel publiceerde in 1958 zijn eerste boek: een novelle over zijn ervaringen in de concentratiekampen, getiteld Nacht. Dit boek is nog altijd zijn bekendste werk. Wieselontving in 1986 de Nobelprijs voor de Vrede. Zijn boeken, die vaak een verwerking vormen van de gruwelijke geschiedenis van het nationaal-socialisme, getuigen inderdaad op een bijzondere manier van vrede: ze verwijzen ernaar, strekken zich ernaar uit, ontwerpen de contouren ervan.Ook in Wiesels nieuwe roman gaat het over grote thema's: het absolute kwaad dat een SS-officier belichaamt, pijnlijke herinneringen en knellend gemis - maar ook de verantwoordelijkheid om in dat alles vandaag een goede weg te vinden. De verteller in Het proces-Sonderberg is Yedidyah, journalist en toneelcriticus, werkzaam bij een dagblad in New York. Hij komt onverwacht in contact met ene Werner Sonderberg, een jonge Duitse man die jaren geleden terechtstond voor moord op zijn oom. Sonderberg werd vrijgesproken, maar de zaak heeft Yedi­dyah nooit losgelaten. Hij deed destijds verslag van het proces voor zijn krant. Dat was een uitzonderlijke situatie, want normaliter beperkte hij zich tot toneel. Een stap in de harde werkelijkheid? Die suggestie zit er wel in. In zijn herin­nering vormt dit proces een 'zwart blok graniet dat de duisternis aantrekt' Het voert hem naar een on­ definieer­ bare afgrond. Het triggert Yedidyah dat de verdachte zich tegelijk 'schuldig' en 'onschuldig' noemde. Bestaat onschuld?In het grote middeldeel van de roman vertelt Yedidyah over zijn leven. Een buitenstaander zou hem als succesvol kunnen beschouwen, maar van bin­nen huist er leegte. Hij ontdekt dat zijn ouders niet zijn biologische ouders zijn. Zijn echte vader en moeder kwamen om in de kampen. Dat verbindt hem met de jonge Duitser, die zich eveneens moet verstaan met zijn familieverleden en de geschiedenis van nazi-Duitsland.In Wiesels nieuwe roman staat er iets op het spel. Dat is het mooie van zijn hele werk, maar ook van dit verhaal. Vrijblij­vendheid is ver weg. Tegelijk vormt de roman een tamelijk complex bouw

Elie Wiesel: Het proces-Sonderberg, Meulenhoff, 176 pag.€.17,95