Er zijn christenen voor wie de zekerheid van hun geloof lijkt af te hangen van het zogenaamde 'Schriftgezag'. Zodra de Bijbel niet zo direct-letterlijk gelezen wordt als zij gewend zijn, bijvoorbeeld wat datering betreft, reageren ze alsof het hele Evangelie op het spel staat.

Dit maakt het serieus verwerken van de resultaten van historisch onderzoek lastig. Ook sommige bijbelse archeologen lijken eropuit om met hun vondsten de historische juistheid van de bijbelse verhalen te 'bewijzen'. Ook dat is een hachelijke zaak, want wat als historisch onderzoek iets anders uitwijst? Is dan het ongelijk van de Bijbel aangetoond? Wankelt het Schriftgezag? Of zelfs het geloof? Heeft het geloof dan zulk' bewijs' nodig? De gereformeerde traditie is van oudsher minder krampachtig omgegaan met het bijbel historisch onderzoek, zonder daarmee direct in de valkuil te stappen van de bijbel kritiek. Een wetenschappelijke nieuwsgierigheid naar de historische achtergronden is immers nog iets heel anders dan een historisch-kritische houding die erop gericht is om de Bijbel te 'ontmaskeren'.

Dit geldt ook voor James K. Hoffmeier, auteur van De archeologie van de Bijbel. In een heldere inleiding zet Hoffmeier, opgeleid op Wheaton College, goed uiteen wat zijn uitgangspunten zijn bij zijn benadering van de archeologie. Archeologie is er niet om de Bijbel te 'bewijzen', maar kan wel verhelderen en de bijbelse overleveringen in hun context plaatsen. Zo kan de archeologie ons helpen de Bijbel beter te begrijpen. In de omgang met de bijbelse gegevens moet je goed voor ogen houden wie de teksten geschreven hebben, voor welke lezers, in welke context, en met welke bedoeling. Hoffmeier verwerkt daarbij de resultaten van ook heel recent onderzoek. Overigens betoont hij zich hierin vervolgens behoorlijk kritisch ten aanzien van het historisch-kritische onderzoek en de huidige meer postmoderne benaderingen. Hoffmeier benoemt de actuele debatten, maar kiest zelfvoor de meer behoudende interpretaties en dateringen. Ondertussen is De archeologie van de Bijbel geen handboek voor theologen, maar is het bedoeld als een inleiding voor de geïnteresseerde bijbellezer. Die opzet is geslaagd. Het is heel toegankelijk geschreven,voor iedereen te volgen, en helder van opzet. Hoffmeier volgt de chronologie van de Bijbel: van Genesis, via de tijd van de rechters, profeten en koningen tot de ballingschap, en van de terugkeer naar Jeruzalem tot en met de tijd van Jezus en de eerste christengemeenten. Het handzame boek is rijk geïllustreerd en voorzien van een prima register. Een aanrader! (Ronaid Westerbeek)

James K. Hoffmeier: De archeologie van de Bijbel, Ark Media, Amsterdam 2009, 192 pag. , € 24,95.

Dit artikel is eerder verschenen in CV•Koers, opinieblad voor de christen vandaag. Zie ook: www.cvkoers.nl en www.tjerkdereus.nl.  
©CV•Koers/Tjerk de Reus.