Het maatschappelijke leven in Nederland is eerder geworteld in religie dan in politiek. Dat valt te lezen op de achterflap van het boek Christelijke vaderlanders, de dissertatie van Annemarie Houkes. Een interessante constatering, omdat het er vandaag op lijkt dat kerk en godsdienst zich moeten excuseren om een woordje mee te spreken in de publieke ruimte.

Gelukkig wordt daarover momenteel veel goeds geschreven. zodat je best van een kentering mag spreken. In het licht van de actualiteit vormt de studie van Houkes boeiende materie. Zij laat zien dat in de tweede helft van de negentiende eeuw kerken een zeer belangrijke maatschappelijke rol speelden. Kerken waren actief op het terrein van liefdadigheid. organiseerden toogdagen (zendingsfeesten) die een katalyserende werking hadden bij het ontstaan van gemeenschapsbanden. De effecten van christelijke maatschappelijke betrokkenheid reikten tot ver in het politieke veld. Wie dacht dat de negentiende eeuw de eeuw van Thorbecke was en van de grondwettelijk geformuleerde scheiding tussen kerk en staat, krijgt dankzij het heldere en toegankelijke boek van Houkes een ander beeld aangereikt van de historische werkelijkheid. Kortom, qua thema uiterst relevant voor vandaag. Wie bovendien enige smaak heeft voor de vaderlandse geschiedenis. zal dit boek graag lezen.

Annemarie.Houkes: Christelijke vaderlanders.Godsdienst,burgerschap.en.Nederlandsenatie(1850-1900), Uitgeverij Wereldbibliotheek, 352 blz., € 19,90.

Dit artikel is eerder verschenen in CV•Koers, opinieblad voor de christen vandaag. Zie ook: www.cvkoers.nl en www.tjerkdereus.nl.  
©CV•Koers/Tjerk de Reus.