Het boek Als een kerk (opnieuw) begint hebben Gerrit Noort, Stefan Paas, Sake Stoppels en Henk de Roest een fors en degelijk handboek voor gemeentestichting geschreven, dat niet alleen nuttig is voor gemeentestichters maar ook voor een grondige bezinning binnen de gevestigde kerken.

Het biedt gefundeerde missiologische en ecclesiologische reflectie en beschrijft gemeentestichting in Nederland vanuit verschillende invalshoeken. De auteurs hebben een academische achtergrond en zijn afkomstig uit de gevestigde protestantse kerken, en beide is goed merkbaar.

Het eerste deel van het boek biedt een interessant historisch overzicht, van gemeentestichting in de eerste eeuwen van het christendom tot de geschiedenis van gemeentestichting in Nederland. Het kloppend hart van het boek wordt vervolgens gevormd door de beschrijving en analyse van tien verschillende gemeentestichtingen in Nederland. De auteurs laten een zeer diverse groep projecten de revue passeren: van 'In de Praktijk' in een Haagse achterstandswijk tot de op hoger opgeleiden gerichte kerk Via Nova in Amsterdam, van de multietnische International Christian Fellowship (lCF) in Rotterdam tot Rijnwaarde in een Utrechtse vinexwijk, en van Thugz Church (Antilliaanse jongeren) tot Oase, een emerging gemeenschap in Soest.

In het derde deel van het boek volgt kritische reflectie. De auteurs gaan daarbij uitstekend in op de motieven van gemeentestichting en schuwen ook lastige onderwerpen rondom leiderschap en contextualisatie (interactie tussen Evangelie en cultuur) niet. Het boek besluit met enkele hoofdstukken over beleid en randvoorwaarden: kerkorde, missionair beleid en opleidingen. Deze hoofdstukken bieden degelijk materiaal waarmee gemeentestichtend Nederland aan de slag kan.

Eerder dit jaar schreef Ronaid van der Molen met Plant een kerk (zie het oktobernummer van CV.Koers) een heel praktische handleiding voor gemeentestichting. De auteurs van Als de kerk (opnieuw) begint zetten met dit handboek een stuk zwaarder in en blijven bij hun eigen academische leest. Hierin ligt dan ook de kracht van het boek: het legt een stevige basis en stelt steeds de cruciale en vaak lastige vragen rond kerk en missie. Daarmee duiden de schrijvers op strategische wijze waar het op aankomt voor de kerk in de 21ste eeuw.

Gerrit Noort, Stefan Paas, Henk de Roest en Sake Stoppels: Als een kerk (opnieuw) begint - Handboek voor missionaire gemeenschapsvorming, Uitgeverij Boekencentrum, 392 pag., € 24,90.

Dit artikel is eerder verschenen in CV•Koers, opinieblad voor de christen vandaag. Zie ook: www.cvkoers.nl en www.tjerkdereus.nl. ©CV•Koers/Tjerk de Reus.