Ter gelegenheid van de Boekenweek 2008 heeft de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek een essay laten verschijnen, vervaardigd door Renate Dorrestein, onder de titel ”Laat me niet alleen”. Alle goede bedoelingen in de titel ten spijt zullen de lezers zich er toch danig door in de steek gelaten voelen. Want de raad die zij uiteindelijk verschaft is nog dunner dan het boekje zelf.

Dorresteins verhandeling wordt gepresenteerd als een leermethode, die in zeven stappen en aangevuld met tips en leermomenten aangeeft hoe het oud worden in de eenentwintigste eeuw in zijn werk gaat. Die stappen worden, naar wat tegenwoordig blijkbaar gezien wordt als een goed Nederlands gebruik, in het Engels en zonder vertaling boven de hoofdstukken geplaatst. Dat zal er de moed wel inhouden bij wat het essay omschrijft als mensen in de derde leeftijd, de periode dus die in Psalm 92:15 ”grijze ouderdom” wordt genoemd, en waarin soms verkondigd mag worden ”dat de HEERE recht is”. Een levensfase met zeker in godsdienstig opzicht haar eigen waarde.

Daarvan blijkt in het boekje niet veel. Dorrestein vermeldt dat jeugd tegenwoordig superieur, ouderdom daarentegen inferieur is verklaard (blz. 48). Woorden als ”rimpelratten” worden gebruikt om hen te typeren die zich in de derde levensfase bevinden. Deze grijsaards vormen een generatie die alleen maar overlast veroorzaakt.

Op jacht naar de eeuwige jeugd derhalve en het enige wat een mens moet nastreven, is het uit het leven bannen van de jaren. Voor het uiterlijk heeft dat natuurlijk tot gevolg dat het krampachtig corrigeren, conserveren en restaureren van het lichaam heel veel aandacht krijgt. De schrijfster heeft zich hiertegen aangegord en wie haar boekje doorleest, zal moeten toegeven dat ze erin geslaagd is de belachelijke kanten ervan helder weer te geven. Ze doet dat overigens met formuleringen waaraan zowel de liefhebbers van cynisme als mensen die het leuk vinden om zich te ergeren aan onaanvaardbaar taalgebruik hun hart kunnen ophalen.

Waar ze echter in tekortschiet, is het bieden van een uitweg. Als het over de vierde (en laatste) levensfase gaat, is te lezen dat die tegenwoordig beschouwd wordt als een ”lot erger dan de dood” en dat men er zichzelf alleen nog maar ”door middel van een euthanasieverklaring of het bezit van dodelijke pillen” tegen kan wapenen. Op de laatste bladzij komt zij met nog een oplossing: er behoort een ”nieuwe realistische visie op de ouderdom” ontwikkeld worden. Wat daarbij het uitgangspunt moet zijn, blijft volstrekt duister. Zo wordt de lezer dus met ”Laat me niet alleen” juist wél alleen gelaten en uitsluitend teruggeworpen op zichzelf.

N.a.v. ”Laat me niet alleen”, door Renate Dorrestein; uitg. Stichting CPNB/uitg. Contact, Amsterdam, 2008; ISBN 978 90 5965 063 3; 62 blz.; € 2,50.