Is religie naar haar aard conservatief en maakt ze mensen onvrij? Zou de islam een positieve, cultuurvormende kracht kunnen worden in Europa? Zijn gelovigen meer gemotiveerd tot het goede dan anderen? Dat zijn vragen die vandaag voortdurend aan de orde zijn. De bundel Geloof en verlichting bevat negen essays over deze vragen. Het is een lezenswaardig boek: de vragen worden serieus doordacht en van alle kanten bekeken. 

Maar de strekking van tal van hier gedebiteerde opinies roept kritische vragen op. De sfeer in het boek is conform de titel: religie moet een proces van verlichting doormaken, voordat ze nuttig kan zijn in de samenleving. Dat houdt in dat gelovigen hun waarheidsclaim moeten opgeven. De toekomst is kortom aan verlichte moslims en verlichte christenen. Het probleem is echter dat daarmee de geloofsvoorstellingen van de religies in het geding zijn. 

Is morrelen aan de geloofsbeleving een begaanbare weg? De vraag stellen is hem beantwoorden. Een samenleving is niet maakbaar en religies nog minder. De vraag is juist: hoe ga je met dat gegeven om, hoe 'werkt' dat in een samenleving. Kortom: een nutteloos boek? Nee, want de negen opstellen in dit boek zijn goed geschreven, doordacht van inhoud en maken duidelijk waar vandaag de fronten liggen. (Tjerk de Reus)

Hans van der Ven (red.), Geloof en verlichting - Oordelen over religie, Uitgeverij Damon, 192 blz., € 16,90.

Dit artikel is eerder verschenen in CV•Koers, opinieblad voor de christen vandaag. Zie ook: www.cvkoers.nl en www.tjerkdereus.nl.  
©CV•Koers/Tjerk de Reus.