Philip Troost (1959),studentenpastor te Zwolle, vindt dat de relatie tussen God en mens inhoud moet hebben. In zijn geloofstraditie, de Gereformeerd Kerken (vrijgemaakt), is de verhouding tussen God en mens vooral bepaald door het verbond dat God met de gemeente heeft gesloten: het genadeverbond. Dat is op zich heel bijbels, vindt Troost, maar hoe het er aan toegaat binnen die verbondsrelatie, bleef veelal buiten beeld. En dat terwijl deze relatie toch een liefdesrelatie genoemd moet worden! 

Dit is een diagnose van Troost die hout snijdt en ook ruimere betekenis heeft dan alleen in Troosts kerkelijke context. Veel mensen in de breedte van de protestantse kerken hebben 'op papier' een relatie met God, maar weten in de praktijk niet hoe ze er vorm aan moeten geven en hoe het inhoud kan krijgen.
 
De vraag is vervolgens: wat zou er anders moeten? Het antwoord van Philip Troost valt te lezen in zijn nieuwe boek, Christus ontvangen. Hij stelt dat er veel meer oog moet komen voor de werkzaamheid van Gods Geest in je innerlijk, in je gevoelsleven, in je geest en in je ziel. De werkzaamheid van Christus door de Geest moet in het innerlijke leven ruim baan krijgen. Psalm 25 spreekt over 'vertrouwelijke omgang' tussen God en mens. Met minder mag je als gelovige geen genoegen nemen, vindt Troost. 

Hij signaleert ook dat de gereformeerde theologie, zoals die functioneert in prediking en gemeenteleven, lang niet altijd de vertrouwelijke omgang met God bevordert. Zelf denkt hij dat gereformeerden veel kunnen leren van charismatische christenen, bij wie hij hoge verwachtingen aantreft jegens God; hij treft er een 'zich uitstrekken naar de Geest' aan. Kernwoorden waarmee Troost invulling geeft aan het intieme geloofsleven zijn: ontvankelijkheid,je openstellen, toelaten, verwachten, laten gebeuren. Dat zijn kenmerken van een houding die Troost als 'vrouwelijk' aanduidt. In de gereformeerde geloofstraditie staat deze houding niet hoog genoteerd, terwijl dat juist wel zou moeten. Want de Geest werkt voor zover Hij toegelaten wordt, stelt Troost. Gelovigen mogen ontvankelijkheid leren. Dat betekent dus meteen dat je dit alles niet wettisch moet invullen. Troost legt daarop grote nadruk, door niet het woord moeten, maar juist het woord ontvangen als een sleutelterm naar voren te schuiven. Duidelijk is ook dat hij met zijn pleidooi voor het charismatische niet zozeer de bijzondere gaven op het oog heeft, zoals tongentaal, profetie en genezing. Het gaat hem omde werkzame aanwezigheid van God in je hart. Dat zal een sterke en vruchtbare oriëntatie op God teweegbrengen - en eventueel ook resulteren in tongentaal of genezing. Als manifestaties van de Geest aanvaardt Troost deze laatste zaken dankbaar, maar hij vindt dat je er niet op gefocust moet zijn of er op een eisende manier mee zou moeten omgaan. 

Troost is zich goed bewust van de kritische stemmen die zich zullen verheffen bij zijn opvattingen. Hij doet wat je het beste kunt doen: hij maakt tegenwerpingen meteen expliciet en gaat er op in. Duidelijk wordt dat hijzelf vele gereformeerde inzichten als onopgeefbaar beschouwt, maar charismatische aspecten niet zou kunnen missen. Soms krijgt het boek hierdoor een sfeer van enerzijds-anderzijds, waarin van elke traditie wel iets goeds en iets fout te melden valt - vaak binnen het bestek van één zin. Een nadeel van het boek zijn ook de vele overeenkomsten tussen de hoofdstukken. Hoe verder je bent in het boek, hoe vaker je denkt: dit is al besproken. Dit boek is geschreven tegen de achtergrond van kerkelijk leven waarin het geloofsleven niet tot bloei komt, maar verkommert of zelfs nauwelijks kansen krijgt. In dat kader is het van grote waarde - zonder dat daarmee gezegd is dat alles wat Troost aanreikt kritiekloze acceptatie vereist. Troost kent ook z'n eenzijdigheden en wordt in zijn vraagstellingen bepaald door de tijd waarin wij leven. Toch zou het onverstandig zijn dit boek daarmee terzijde te schuiven. Troost heeft veel waardevols te zeggen. De kwetsbare wijze waarop hij een en ander ter sprake brengt, maakt hem tot een niet te negeren gesprekspartner. (Tjerk de Reus)

Philip Troost, Christus ontvangen - Gereformeerd en charismatisch leren van elkaar, Uitgeverij Kok, Kampen 2006, 232 blz., € 14,90 

Dit artikel is eerder verschenen in CV•Koers, opinieblad voor de christen vandaag. Zie ook: www.cvkoers.nl en www.tjerkdereus.nl.  
©CV•Koers/Tjerk de Reus.