Francine Rivers, Lynn Austen en Tommy Tenney zijn maar een paar voorbeelden van Amerikaanse veelschrijvers die het goed doen in de gereformeerde gezindte. Vaak wordt in één adem de naam Paul Maier aan dat rijtje toegevoegd. De auteur van de bestsellers Pontius Pilatus en De brand van Rome is het daar niet mee eens. "Het verschil tussen de fictie van hen en die van mij is, dat zij zich nogal wat vrijheid veroorloven ten opzichte van de Bijbel en ik niet." 

Vijf boeken van de Amerikaan zijn in het Nederlands vertaald: vier dikke en één dunne. Vooral door zijn historische romans werd Maier bekend. Het boek over Pilatus en de vuistdikke pil over de christenvervolging door Nero in het jaar 64. Minder bekend is het boek En het geschiedde. De historische gegevens rond de geboorte van Jezus. In het boek gaat Maier in op historische feiten die in verband staan met de geboorte van de Heere Jezus in Bethlehem. In 1999 verscheen in Nederland Maiers eerste roman, die niet op historische gegevens berustte: Het Rama-document, een roman over de fictieve bijbelwetenschapper Jonathan Weber. Tijdens opgravingen bij Rama ontdekt de lutherse wetenschapper Weber een lichaam, in doeken gewonden. Het houten opschrift naast het lichaam luidt in drie talen: "Jezus, de koning der Joden." En in een brief bekent Jozef van Arimathea dat hij het lichaam van Jezus heeft gestolen. "Alle ogen staarden Jon[athan] wezenloos aan, alsof hij hoogst persoonlijk dit document had geschreven dat wereldwijd Pasen van de kalenders zou schrappen." Het lijk blijkt echter een vervalsing van een overtuigde atheïst. "Pasen viel dat jaar laat. Het was het eerste feest van de opstanding sinds Rama was ontmaskerd, en de hele christelijke wereld maakte zich op voor uitbundige vieringen," zo eindigt Maier zijn boek. Deel twee volgde in 2004: Operatie Wederkomst. Jonathan Weber maakt kennis met een 'reïncarnatie' van Christus, die duizenden volgelingen weet te trekken. Het kost Weber bijna zijn leven, maar hij weet Joshua als bedrieger te ontmaskeren in een wel erg fantasierijke climax. 

Maier schreef die laatste twee boeken voor zijn "persoonlijke genoegen". "Ik hoop dat de lezer dat ook zo ervaart. Maar, tegelijkertijd heb ik met beide boeken die mensen op het oog die naar mijn mening het Christendom meer kwaad berokkenen dan goed doen." Wie bedoelt Maier daarmee? In Operatie Wederkomst schrijft hij regelmatig over "fundamentalisten". Maier: "Ik beschouw mezelf als een orthodoxe christen. Maar ik denk dat sommige uiterst rechtse christenen te rechtlijnig zijn. Ik denk dan met name aan Amerikaanse fundamentalisten, zoals Tim LaHaye, Hal Lindsey en Jerry Jenkins." 

Ziet u het Rama-document als een belijdenis van uw persoonlijk geloof?
"Dat is het zeker."
Maier zoekt in de twee thrillers over Weber de grenzen op: hij schudt aan de fundamenten van het christelijk geloof. De boeken hebben apologetische kanten, maar doen tegelijkertijd wel Amerikaans aan. Dat gaat niet op voor zijn historische romans, die hijzelf "documentaireromans" noemt. 

De pillen over Pilatus en de eerste christenen in Rome zijn van een andere orde. Beginnen veel romans met een proloog, Maier schrijft eerst een Woord vooraf. "Omdat de ware geschiedenis van dit tijdperk veel intrigerender is dan de vele verzonnen versies, heb ik bij het vertellen van het verhaal de bekende feiten niet bewerkt [...]. De feiten worden gedocumenteerd in de noten, waarvan sommige nieuwe historische gegevens bevatten." Drie regels heeft Maier zichzelf gesteld, blijkt uit het Woord vooraf: de namen van de personen in zijn documentaireromans zijn niet verzonnen. "Als een naam niet bekend is, wordt hij niet gegeven." Ook is niets van details strijdig met de historische feiten - "tenzij ik een fout heb gemaakt." En tenslotte is "alleen waar elk bewijs ontbreekt" de geschiedenis 'gereconstrueerd', zoals Maier dat noemt. Vandaar dat De brand van Rome niet minder dan twintig pagina's eindnoten telt, evenals Pontius Pilatus. 

Vreemd voor een romanschrijver? "Ik gebruik inderdaad eindnoten. En in mijn voorwoord stel ik die drie belangrijke regels vast voor mijn historische romans. Zo weet de lezer dat het meeste van wat hij leest ook echt gebeurd is - en dat de rest zo gebeurd zou kunnen zijn. Ik ben uit op de waarheid. Het zou me daarom niets verbazen dat de gedeelten die ik heb verzonnen om de delen van mijn
verhaal te verbinden, echt waar zouden zijn."

Heeft het schrijven van het boek over Pilatus u een andere kijk gegeven op het lijden van de Heere Jezus?
De hoogleraar beaamt dat: "Ik heb een veel bredere kijk gekregen op wat plaats had op Goede Vrijdag. Ook als het gaat over de politiek achter de kruisiging."

Schrijven veronderstelt dat u keuzes maakt. Sommige mensen menen dat Cornelius de hoofdman bij het kruis is geweest. Hoe ver kan een schrijver daarin gaan naar uw mening? 
Maier vindt dat te ver gaan: "Om Cornelius de centurio naast het kruis te laten zijn, gaat te ver, omdat dat de geschiedenis geweld aan doet. Daarom heb ik dat ook niet gedaan Let er op dat in mijn boek
de centurio verslag uitbrengt aan Pilatus. Niet 'Cornelius'." 

Maier weet waar hij over praat; hij studeerde aan de beroemde Amerikaanse universiteit Harvard en volgde lessen aan de universiteiten van Heidelberg en Basel. De bekende theoloog Karl Barth was een van zijn docenten. Tegenwoordig is Maier hoogleraar Oude Geschiedenis aan de Western Michigan University. En dat klinkt door in zijn boeken. "Ik blijf een professor. Ik ben enthousiast over mijn vakgebied en ik wil dat mijn toehoorders de waarheid horen. Vooral vandaag de dag is dat nodig, met die oneerlijke, misleidende en bedrieglijke boeken als De DaVinci Code van Dan Brown." Over dat laatste boek schreef hij dan ook samen met Hank Hanegraaff The Da Vind Code: Fact or Fiction. 

Echt een methode voor het schrijven van zijn boeken heeft Maier niet. "Ik denk dat ik een zo groot mogelijk publiek wilde bereiken en daarom probeer ik mijn proza een plaats te geven tussen populair en wetenschappelijk. Daarom hebben mijn twee historische romans eindnoten." 

Naast zijn boeken voor het grote publiek leverde Maier ook veel wetenschappelijk werk. Zo bracht hij 1995 een nieuwe vertaling van de werken van Flavius Josephus op de markt. Ook schreef hij een vertaling van en commentaar op de kerkgeschiedenis van Eusebius.

Waarom bent u zo geïnteresseerd in het vroege Christendom?
"De hele toekomst van de christelijke kerk werd in de eerste drie eeuwen vastgelegd. Daarom is de periode vanaf Christus tot keizer Constantijn van enorm belang voor het christendom en de oude geschiedenis. We kunnen dan ook veel leren van de vroege kerk, omdat die zich bezig hield met veel dezelfde problemen - binnen de kerk en daarbuiten - als de kerk van vandaag."

U bent wetenschapper en schrijver. Hoe ziet u die relatie?
"Historici zouden in hun onderzoek en schrijven moeten proberen weer te geven wat echt gebeurde in het verleden. Daarbij moeten zij die persoonlijke, subjectieve onzin vermijden, die je bij veel 'sensationele' wetenschappers aantreft.
Ik kom er steeds meer achter dat de laatste 150 jaar er veel te veel pseudo-wetenschappelijke aanvallen op de Bijbel zijn gedaan. Tegelijk kom ik er achter dat de Bijbel een opmerkelijk betrouwbare historische bron is, die uitzonderlijk goed verbanden kan leggen tussen geografische, archeologische en historische vondsten uit de antieke wereld."

In Nederland verschijnt de laatste jaren een stortvloed aan boeken over bijbelse personen, als Ruth en Bathseba. Kent u deze boeken?
"Ik ken de Francine Rivers-boeken en ook wel die van andere auteurs. Het verschil tussen de fictie van hen en die van mij, is dat zij zich nogal wat vrijheid veroorloven ten opzichte van de Bijbel en ik niet. Denk aan de drie regels in mijn Woord vooraf. Ik ken geen andere auteur die dat doet."

Bent u nog bezig met een boek?
"Ja, waarschijnlijk een derde deel in de serie over Weber. Maar ik heb ook een serieus, non-fictie boek in gedachten." 

Dit interview is met toestemming overgenomen uit Daniël.
www.jbgg.nl