In een lijvig jeugdboek neemt onderwijzer Henk Koesveld zijn lezers mee naar de veertiende eeuw. Interesse in geschiedenis en liefde tot het vertellen resulteerden in de middeleeuwse-avonturenroman "Rowan". Verstopt te midden van spanning en belevenissen ontmoet de lezer historische feiten. Een debuut dat de aandacht trekt.

De Hardinxveldse basisschoolleerkracht Henk Koesveld (36) is toegetreden tot het korps schrijvende docenten. Of hij het logisch vindt, een verteller op school die zijn verhaal opschrijft en uitgeeft? ,,Als het geheel vanzelfsprekend was, was ik natuurlijk eerder begonnen. Nu denk ik overigens dat dat best gekund had. Ik kwam er eerder niet aan toe en, eenvoudig gezegd, je moet de pen gewoon een keer oppakken.

In het basisonderwijs is vertellen erg belangrijk. Dat begint al met de bijbelles en het geldt ook bij andere vakken. Soms zijn het korte flitsen tussendoor, maar het komt ook voor dat de meester voorin op de bank kruipt, dat de bankjes van de leerlingen leeg zijn en je er ouderwets voor gaat zitten. Zulke momenten vormen de leukste kanten van m'n werk".

In de klas 
,,Daarbij vind ik geschiedenis erg leuk. Als je die interesses combineert, komt er een keer een verhaal uit. Wil je geschiedenisverhalen in de klas vertellen, dan moet je zelf aan het werk. De verhalen die er zijn, kunnen kinderen zelf in allerlei boeken lezen. Wat doe je? Je vat een bestaand boek wat samen en vertelt dat in twee halve lessen óf je maakt zelf wat. Zo is "Rowan" ontstaan. Aanvankelijk was het een zelfbedacht verhaal over een jongen in een middeleeuwse stad. Zo'n verhaal vergeet je weer. Totdat ik het ben gaan uitwerken. "Rowan" is de uitgebreide versie.

Het verhaal is in de klas voorgelezen. Dat is goed voor de stijl, je kunt testen of het vlot loopt. Vertellen is niet zo moeilijk, maar als je het verhaal zwart op wit ziet, loopt het minder. Je moet het op papier anders verwoorden, je kunt geen gebruik maken van een gebaar, van je ogen of van een stilte. Tijdens het voorlezen in de klas haal je een te lange zin, moeilijke woorden of te veel dezelfde woorden eruit.

Ik vraag dan de kinderen naar hun mening. Ze gaan daardoor op een leuke manier meedenken. Zelf vind ik het goed als het boek een tikje onvoorspelbaar is. Halverwege het verhaal geef ik de kinderen een blaadje en mogen ze een opstel maken, waarin ze schrijven welke kant het zal opgaan".

Blauwe pil
,,Een collega van me tobde een aantal jaren geleden met een tekort aan leuke geschiedenisverhalen voor in de klas. We besloten die samen te gaan schrijven en ze te koppelen aan de geschiedenismethode "Het verleden vandaag", die bij de Vuurbaak verscheen. Door allerlei omstandigheden is dit project echter niet goed van de grond gekomen en is het contact met deze uitgever verzand".

Het is voor een eersteling een behoorlijk fors boek geworden.
,,Ik las vroeger graag dikke boeken. Daar deed je immers langer mee. Ik weet nog goed dat ik van m'n moeder "Varen en vechten" kreeg, die blauwe pil van Norel. Uren was je ermee zoet.

"Rowan" is niet bewust zo dik geworden. De gebeurtenissen rondom het vagebondje Francesco, dat boefje, was eerst de kern van het verhaal, dat ik in de klas vertelde. Ik vind het niet té dik. Helemaal niet. Een helder beeld heb ik er niet van, maar naar mijn gevoel lezen kinderen op onze school het best gauw uit. Ik denk dan aan de leeftijd vanaf groep 7".

Middeleeuwen
Een spannend boek over een historisch onderwerp, is dat te doen?
,,Zowel het doorgeven van die historische informatie als het schrijven van een spannend boek is voor mij van waarde. Ik heb vooraf veel achtergrondinformatie opgezocht en er schema's van aangelegd hoe ik die kon inpassen. Ja, je komt bijvoorbeeld wel in de verleiding om veel over de gilden te schrijven, al waren die niet zo groot in aantal als in de zuidelijke Nederlanden. Als onderwijzer wil je dan in een paar beschrijvende zinnen het gilde uitleggen. Zulke passages heb ik echter juist geschrapt. Ik wilde de informatie vertellend kwijt.

Een boek moet voor mij positief van inhoud en herkenbaar voor kinderen zijn. Ze moeten zich met de hoofdpersoon kunnen identificeren. Kinderen moeten er ook wat van opsteken. De Middeleeuwen boeien me bij uitstek. Ik ben ook al eens bezig geweest aan een eigentijds verhaal, maar dat lukt minder. Plaats je de figuren echt in de tijd zoals het toen was, dan zitten kinderen er ook gauw in. Vroeger is voor hen soms echter niet meer dan de tijd dat er nog geen auto's waren".

Wambuis
,,Misschien zitten er te veel feiten in "Rowan", hoewel het moeilijk is dat zelf te beoordelen. In mijn volgende boek komen de graven van Gelre voor. Ik weet nu al dat ik niet veel over hen zal schrijven, terwijl ik aan achtergrondinformatie zo'n twintig kantjes had. De bedding waardoor het verhaal loopt, moet kloppen. Je moet geen graaf op laten draven die vijf jaar voor een bepaald jaartal overleden was of die juist nog in de kinderschoenen stond. Hoe men aan het hof leeft, hoe men reist en trekt: al gebruik je die informatie maar voor twee zinnen, toch moet het kloppen.

Ook de 'grappen', de dingen die kinderen leuk vinden, zijn historisch verantwoord. Neem die passage over dat varken, dat in de stad veroordeeld was. Het heeft echt plaatsgevonden dat dat beest in een wambuis gehesen werd en berecht werd, omdat het iets gedaan had. Of dat gedeelte over die jaszakken: je had in de vroege Middeleeuwen nog geen zakken in een mantel. Men droeg de spullen in een gordel. Als ik de vader van de hoofdpersonen de jaszak uit laat vinden, is dat verantwoord met het oog op de geschiedenis. Wanneer maar een enkel kind dit oppikt, vind ik dat al een leuk idee".

Kunt u meekomen met de werkwijze van een andere Vuurbaak-auteur, Bert Wiersema, die het veel meer om de plot gaat?
,,Het is ook belangrijk dat kinderen via een spannend boek liefde tot het lezen krijgen. In die zin is er voor Wiersema's mening ook wat te zeggen. Ik ben gewend elke schoolweek 20 minuten voor stil lezen in te lassen, omdat er door kinderen weinig gelezen wordt. Maar omdat mijn interesse bij geschiedenis ligt, vind ik het goed om de spanning en het plezier te koppelen aan een bergje belangrijke feiten".

Huizinga en Beckman
,,In 1992 heb ik de MO-studie geschiedenis tweedegraads afgerond. Ik las in die tijd veel in de boeken van Johan Huizinga, die de sfeer van de Middeleeuwen dichtbij brengt. Daarnaast las ik Thea Beckman, met name haar serie "Het rad van fortuin". Toen ontstond het idee zelf een roman te schrijven. Ik wil haar ook overigens zeker niet imiteren".

U bent al de christelijke Thea Beckman genoemd. Terecht?
,,Dat moet de lezer beoordelen. Ik denk wel dat mijn boek een christelijke jeugdroman genoemd mag worden, al is het geen kerkgeschiedenis. Ik wilde dat niet op elke bladzijde laten doorschitteren. Een verhaalschrijver is geen evangelist. Waarin het wel blijkt? Als Rowan vraagt waarom hij alleen komt te staan en waarom zijn leven zo gaat, krijgt hij bij glimpen toch wat meer rust en vertrouwen in God, al is het op een kinderlijke manier. Ook in de zogenoemde duistere Middeleeuwen zie je dat er al mensen zijn geweest die naar de tijd van Luther toegingen.

"Rowan" speelt zo rond 1360. Dat blijkt wat uit de stijl van leven, denk ook aan die jaszakken. En het buskruit was er net.
Mijn verhaal is verweven met mijn christelijke levensovertuiging, maar dat geldt voor Thea Beckman net zo goed. Haar hoofdpersonen zijn humanistisch getinte jongens".

Vuurbaak
,,Bij de Vuurbaak heb ik als debutant een goede en vakkundige begeleiding gehad. De titel zou eerst "Coert" worden. In combinatie met mijn naam klinkt dat echter te sloom. ,,Coert doet het niet naast Koesveld", zeiden ze. Zo zijn er meer dingen waarop de uitgever echt gelet heeft. De boeken van Piet Prins hebben via de Vuurbaak ook een brede verspreiding in de gereformeerde gezindte gekregen, dus ben ik hoopvol.

"Rowan" gaat over een stadsjongen. In mijn volgende boek staat de zoon van een horige boer centraal. Ook deze jongen beleeft veel. Ik kan ook wat historische feiten kwijt. Het speelt in Gelre. De plaats Veretricht in "Rowan" was verzonnen. Kies je voor bestaande plaatsen, dan moet je extra oppassen.

In Gelre was de macht van de graven beperkt. Het was een versnipperd grondgebied met veel baasjes, die op het eigen landgoed heer en meester waren. In Holland en Zeeland lag dat veel vaster en is het gemakkelijker terug te zoeken van wie een stuk land was. Schrijf je over Gelre, dan heb je dus wat meer vrijheid. Ik kan zowel over de adel als over de derde stand, de horige boeren, schrijven".