„Doe mij maar een favoriet gedicht”, zegt M. Bekenkamp op de vraag naar zijn favoriete boek. De docent Nederlands op het Van Lodensteincollege in Amersfoort is erg onder de indruk van ”Het lied der dwaze bijen” van Martinus Nijhoff. „Het gedicht laat me zien dat mensen moeten blijven op de plaats waar God hen stelt.”

Het gedicht heeft een wat vreemde titel en is best pittig. Het vertelt over bijen die wegvliegen uit hun korven, op zoek naar het onbekende avontuur. Vol hartstocht vliegen ze uit, steeds verder, steeds heviger - tot de dood er op volgt.

„Wij mensen lijken wel een beetje op die bijen”, filosofeert Bekenkamp. „De diertjes laten zich verleiden om op zoek te gaan naar ”hoger honing” en naar ”raadselige rozen” - nóg lekkerder, nog avontuurlijker. Jubelend, vol hartstocht vliegen ze uit. Maar ze zoeken naar iets vaags, het ”ontwijkend teken”. De bijen komen niet aan en worden steeds roekelozer. Hun overmoed wordt afgestraft; ze vriezen dood en dwarrelen neer als sneeuw, tussen de korven - terug naar de gewone wereld. Hun idealen zijn doodgevroren.”

Wat spreekt u aan in dit gedicht?
„Het ligt in het mens-zijn om meer te willen bereiken dan mogelijk is, net als de bijen. Risico’s nemen we daarbij op de koop toe. We laten ons soms leiden door zondige hartstochten en nemen dan geen genoegen met de plaats waar God ons gesteld heeft. Die ontevredenheid leidt tot desillusie, het doodvriezen van idealen.”

Dat klinkt tragisch.
„Ja, dat is het ook. De bijen gaan in volle vaart, ze laten zich misleiden door schijn.”

Zou Nijhoff het met uw interpratatie eens geweest zijn?
„Het zou kunnen, zou hij zeggen. Nijhoff noemde een gedicht ”een op zichzelf staand ding” en vond dat lezers vrij zijn in de interpratie van zijn poëzie. Daarin ben ik het niet met hem eens. Christenen kunnen niet zeggen dat kunst autonoom is; de dichter draagt verantwoordelijkheid voor wat hij schrijft. Vanuit Gods Woord belijden we immers dat er een absolute waarheid is."

Klik hier om het gedicht te lezen.

”Het lied der dwaze bijen” verscheen in 1934 in Nijhoffs bundel ”Nieuwe Gedichten”.