Met financiële steun van de provincie Noord-Holland, bedoeld voor de auteurs zelf, verschijnt bij uitgeverij Leopold in Amsterdam een jeugdboekenserie onder de veelzeggende titel "Spannende tijden", die geheel gewijd is aan historische gebeurtenissen in Noord-Holland. Intussen zijn al tien historisch verantwoorde maar uiterst boeiende delen verschenen, waarvan "Moord op het ijs" van Ynskje Penning (voorlopig) het laatste is. 

Het gaat hier over de geheimzinnige verdwijning van graaf Willem de Tweede, de vader van Floris de Vijfde, tijdens zijn barre veldtocht in 1256 tegen de opstandige West-Friezen. Geharnast en gezeten op zijn indrukwekkende schimmel is hij tijdens een hevige sneeuwstorm zijn troepen vooruitgereden op het ijs. Later wordt in de buurt van Hoogwoud alleen zijn lans teruggevonden; van de graaf zelf, bedoeld Rooms-Koning (opvolger van de Duitse keizer dus), ontbreekt ieder spoor. Getuigen van deze merkwaardige gebeurtenis zijn er niet. Of toch wel? 

Willems schildknaap Filips van Wassenaar weet er misschien toch meer van: teruggestuurd door zijn eigen boze vader omdat hij zijn familie "te schande had gemaakt" ("iemand met een zwakke maag en lemen benen kunnen we hier niet gebruiken"), bovendien zich zorgen makend over het lot van de boeren van Niedorp, wier huizen in brand werden gestoken, en even later als krijgsgevangene naar Medemblik afgevoerd. Of sommige inwoners van Hoogwoud, zoals Maaike en haar familie, die de graaf voor het laatst hebben gezien op de bevroren Kleine Waert? 

Zoon Floris wil de kwestie tot op de bodem uitzoeken, dus organiseert ook hij (in 1282) een waterveldtocht naar West-Friesland, met zeer boze bedoelingen, zo gaat het gerucht. "Zijn lijk wil hij hebben, anders brandt hij heel West-Friesland plat. Dorp voor dorp! Te beginnen bij Hoogwoud. Alle West-Friezen wil hij vermoorden! Mannen, vrouwen, kinderen. Iedereen! Niemand blijft gespaard!"
Iedereen slaat dus op de vlucht, maar niet de intussen volwassen geworden Maaike. Zij wil met wat ze weet haar dorp redden en verzint een list, die zeer doeltreffend blijkt te zijn en Floris er zelfs toe beweegt een verdrag te sluiten met de West-Friezen. En dat zorgt opnieuw voor veel spanning in dit toch al meeslepende verhaal. Daarbij zorgt ook Filips van Wassenaar voor de nodige helderheid. Al doet hij, zoals ook andere personen in het boek, dat in een net iets te volmaakte verhaaltrant, die daardoor als gesproken woord wat te boekachtig aandoet. Maar dat is dan ook de enige kritiek die ik heb. Het is een fijn, spannend, informatief en goed gecomponeerd boek. 

N.a.v. "Moord op het ijs", door Ynskje Penning; uitg. Leopold, Amsterdam, 2003; ISBN 90 258 3593 7; 140 blz.