Een boek dat gevuld is met fragmenten heeft iets dubbels. Enerzijds laat een fragment de lezer onbevredigd achter. Anderzijds nodigt het uit op zoek te gaan naar complete werken van de auteurs die met hun gedicht of prozastuk een gevoelige snaar hebben geraakt. Beide overwegingen zijn van toepassing op "Het lied van Orpheus", een verzameling teksten uit de moderne Nederlandse literatuur rond het thema van de klassieke hellevaart. 

In zijn inleiding zet de samensteller, Rudi van der Paardt, uiteen dat het verhaal van Orpheus in meer opzichten niet op één manier verteld kan worden. Uiteraard heeft iedere verteller zijn of haar eigen stijl, maar zelfs "het verhaal" bestaat niet. Er blijkt een veelheid aan versies te zijn, die onderling sterk kunnen afwijken. Dit geldt in nog hogere mate voor de moderne teksten, waaruit Van der Paardt een selectie heeft gemaakt. Te lange teksten zijn niet opgenomen, andere heeft hij laten liggen wegens onvoldoende kwaliteit. Wat overblijft is een dertigtal gedichten en prozafragmenten, dat een behoorlijk breed spectrum omvat van de Nederlandse literatuur. Om enkele namen te noemen: Ida Gerhardt, Gerrit Achterberg, Harry Mulisch, Hella S. Haasse, Nicolaas Matsier, Willem Frederik Hermans, Simon Vestdijk en Louis Couperus. 

Zoals gezegd lokt de lezing van een fragment nogal eens uit tot een zoektocht naar een compleet werk, zeker wanneer het om een roman gaat. Toch laten de fragmenten zich redelijk tot goed zonder context lezen. Ongelooflijk trouwens hoe vaak het Orpheus-thema in de literatuur is verwerkt. Nog ongelooflijker dat iemand al deze verwerkingen kent en vervolgens kan uitselecteren en publiceren. Het is kenmerkend voor de veelzijdigheid van de classicus Van der Paardt, die autoriteit genoemd mag worden op het gebied van de receptie van de klassieken in de Nederlandse literatuur. 

Het boek sluit af met zes opstellen over enkele van de opgenomen fragmenten. Dit deel van het boek voorziet in de behoefte aan nadere toelichting die je als lezer regelmatig hebt bij het lezen van de gedichten en romanexcerpten. Het doet opnieuw smaken naar meer, want sommige teksten zijn moeilijk leesbaar zonder enige uitleg. Het is dan ook jammer dat die gewenste uitleg bij het merendeel van de teksten ontbreekt. Wellicht iets voor de volgende druk. Het zou mede kunnen leiden tot intensief gebruik in het voortgezet onderwijs. 

N.a.v. "Het lied van Orpheus. De antieke hellevaart in de moderne Nederlandse literatuur", door Rudi van der Paardt (samenst.); uitg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2003; ISBN 90 234 1023 8; 176 blz.