Yord
Yord
Yord Literatuur
Boekverslag maken? Informatie nodig voor je literatuurdossier? Yord biedt alles wat je wil weten over literatuur. Talloze recensies, informatie over dichters, schrijvers, poëzie en proza. Zoek op auteur of in een van de dossiers.
 
 
 
Zoeken op auteur
 
Dossiers
 
 
 
arrowYord literatuur
Literair lexicon

Literaire teksten

Links

Zoeken
Literatuur inzicht
 

Redacteur: Willy Wouters-Maljaars

Fleur Bourgonje verzwijgt én suggereert

De schrijfster Fleur Bourgonje is in 1946 in Achterveld, een dorpje bij Barneveld, geboren. In 1968 vertrok ze naar Parijs en daarna woonde ze jarenlang in Zuid-Amerika. Ze woonde in Chili, Argentinië en Venezuela. Eind 1980 keerde ze terug naar Nederland. Ze is dichter, prozaïst, journalist en vertaler. In 1985 debuteerde ze met "Spoorloos". Sinds dat jaar verschijnt er elk jaar een novelle, poëziebundel of roman van haar hand. Bepaald geen nieuwkomer op literair gebied dus. 

Vrijwel alle hoofdfiguren in Bourgonjes werk grijpen graag elke gelegenheid aan om op reis te gaan. Dit thema pakt ze ook op in haar nieuwste novelle, "Labyrint". Haar stijl is opvallend; Fleur Bourgonje is een prozaïst die poëtisch schrijft. Alle franje is afwezig. De context ontbreekt, de lezer wordt meteen verrast met de beginregel: "De zon heeft hier dezelfde kleur als de aarde. Oker." 

Ook van de hoofdpersonen ontbreekt een uitgebreide beschrijving. Over hun verleden komt de lezer slechts enkele fragmenten te weten. Dat hangt samen met het doel van de reis van twee mensen die geen gezamenlijk verleden hebben: Paul en Nina. Ze willen zich afsnijden van de verleden tijd en reizen spontaan richting Fez in Marokko. Pauls vrouw is overleden en sindsdien kan hij met trefwoorden, lijnen en getallen geen huizen meer ontwerpen. Nina's dochtertje is verongelukt en zij kan bij het schilderen geen kleuren meer vinden die passen bij haar gevoel. Reizen is de enige uitkomst. 

De oosterse drukte, stoffigheid, warmte en het gedrang zijn voelbaar. Gedesoriënteerd als ze zijn, raken de twee elkaar al snel kwijt. Nina wordt voortgedreven door een karavaan ezels die beladen is met huiden. Ze loopt voor de dieren uit, of ze wil of niet. Totdat ze op de looiersbinnenplaats komt waarvan ze thuis heeft gedroomd. Begerig kijkt ze naar al die verfstoffen van de looiers. 

Paul is op zoek gegaan naar de (vergane) glorie van alle bouwwerken. Hij probeert een systeem in deze stad te ontdekken, maar hij ziet alleen asymmetrie; hij kan geen as en lijnen ontdekken. Intussen proberen de looiers Nina weg te jagen uit hun stinkende poel. Nina ziet wel een veelvoud aan kleuren: citroengeel, siennabruin, kobalt- en indigoblauw, maar ze mist het smaragdgroen waarvan ze zich afvraagt of het nu juist overdaad of eenzaamheid uitdrukt. Beiden zijn gevangen in hun eigen kader, zonder zicht op uitkomst. 

De zwaarheid van het verdriet en de uitzichtloosheid drijft Nina en Paul in elkaars armen. Op deze dag van dwalen na hebben ze geen gezamenlijke geschiedenis. Niets bindt hen, niets verplicht hen. Toch voelen ze zich tot elkaar aangetrokken. Er ontstaat verbondenheid tussen deze zoekende mensen. 

Fleur Bourgonjes werk moet je lezen, het is nauwelijks in woorden samen te vatten. Ze is een meesteres in verzwijgen én suggereren. "Labyrint" heeft een heel strakke compositie die ze helemaal in de hand heeft. Platvloersheid of lichamelijkheid lijken haar vreemd. Haar hoofdpersonen reizen wel, maar vooral in hun hoofd. 

De schrijfster blijft in deze novelle niet in het labyrint steken, maar geeft de richting aan van een positieve wending. Dat die wending horizontaal blijft, hangt samen met de visie van de schrijfster en strookt niet met mijn idee over blijvend geluk. Literair is het lezen van "Labyrint" een verrassende ervaring. 

N.a.v. "Labyrint", door Fleur Bourgonje; uitg. Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 2003; ISBN 90 450 0993 5; 138 blz.