Yord
Yord
Yord Literatuur
Boekverslag maken? Informatie nodig voor je literatuurdossier? Yord biedt alles wat je wil weten over literatuur. Talloze recensies, informatie over dichters, schrijvers, poëzie en proza. Zoek op auteur of in een van de dossiers.
 
 
 
Zoeken op auteur
 
Dossiers
 
 
 
arrowYord literatuur
Literair lexicon

Literaire teksten

Links

Zoeken
Literatuur inzicht
 

Redacteur: Drs. W. Wouters-Maljaars

Egodocument van Iraanse auteur

De schrijver Fakhteh (1957) is afkomstig uit Iran, waar hij vanwege contacten met verboden politieke groeperingen enkele jaren gevangen zat. Sinds 1988 woont hij, na een vlucht via de bergen en Turkije, in Nederland. In het Perzisch verschenen van zijn hand drie boeken (proza en poëzie). "Iemand anders" is zijn debuut in de Nederlandstalige literatuur. 

De thematiek van deze verhalenbundel lijkt sterk verweven met het leven van de schrijver. Je zou haast kunnen spreken van een egodocument; in elk verhaal komt een bepaald aspect van zijn traumatisch verleden en ontheemd heden naar voren. Fictief weliswaar, maar zeer nadrukkelijk en indringend aanwezig. Dit verleden, zeggen zijn vrienden en de zielendeskundigen hem, moet verwerkt worden. Zodat de "ik" zich elke week naar de psychiater begeeft om de "vertoning" weer te ondergaan. 

Nachtmerrie
,,Dan zal zij tegenover mij plaatsnemen, de pen op het notitieblok leggen, met haar kin op haar elleboog leunen en na een korte pauze vragen, met die kalme, monotone stem van haar: ,,Nou, vertelt u maar eens, heeft u de afgelopen twee weken goed geslapen?"", waarop de "ik" bij zichzelf denkt: ,,Hoe kan ze met zo'n zekerheid zeggen dat ze me begrijpt? Hoe kan ze zich zelfs maar voorstellen dat, tot het moment dat het voorbij was, elk ogenblik van deze jaren eeuwen schenen te duren en je duizend keer stierf en weer levend werd? Zelfs ik ben er niet zeker van of ik al deze dingen werkelijk heb meegemaakt en ze heb overleefd. Misschien was het allemaal wel één grote nachtmerrie". 

Met die voorlaatste zin legt de schrijver het thema van zijn debuut bloot: wie was/ben/word ik? De Iraniër, ondanks zijn paspoort met de notitie: geldig voor alle landen, behalve Iran? Inwoner van het land van de dictatuur, politieke gevangenissen en martelingen? Of de ontvanger van het bericht dat hij door de Nederlandse selectie gekomen was, zodat het idee van vrede, veiligheid en geluk hem toelachte? 

Identiteitsstrijd
,,Ga weg, nachtmerries! We zijn tussen gelukkige mensen. Vanaf nu zullen we als hen zijn. Een deel van hen. Vrij en gelukkig. Los van alles. Laat ons alles vergeten!" Of degene bij wie in het Nederlandse landschap: ,,groen, vredig, maar toch: koud, vochtig en voor ons zonder herinnering" het heimwee, de vervreemding en de doelloosheid toeslaat? Zodat hij moppert als ,,een zoon Israëls in de woestijn"? Gelukkig voor de "ik" zijn "het witte papier" en het schildersdoek wereldwijd aanwezig. 

Tot in het laatste verhaal, "Het einde van het verhaal", blijft de identiteitsstrijd aanwezig. De "ik" in dit verhaal wordt voor de schrijver Fakhteh gehouden, of is hij iemand anders? De "ik" ontkent zijn schrijverschap in ieder geval en stelt zich voor als de heer Baghaï. Wie is hij nu eigenlijk? ,,Hij was als een verdwaalde in een vreemde stad en alle straten leken op elkaar. Hij ging steeg in, steeg uit en door zich zijn naam of persoonsgegevens te herinneren, zijn geboorteland, zijn vluchten en de redenen daarvan probeerde hij zichzelf te bewijzen dat hij zijn verstand niet had verloren". 

Op een bijzonder indringende, knappe manier weet de schrijver Fakhteh de juiste woorden te vinden om de problematiek van "de asielzoeker", de ontheemde te beschrijven. De schrijver houdt niet alleen zichzelf, maar zeker ook de lezer een spiegel voor. En hoewel de lezer waarschijnlijk niet met alles, onder andere zijn visie op seksualiteit, zal instemmen, vraagt deze bundel zeker de aandacht. 

N.a.v. "Iemand anders", door Nasser Fakhteh; uitg. Balans, Amsterdam, 1996; 160 blz.