Liefde en oorlog. Dat zijn de hoofdingrediënten van "De Patriotten", het derde deel van de "Morgan-saga", zoals uitgever De Groot Goudriaan de romanserie van Jack Cavanaugh plotseling noemt. Dit boek speelt zich af in de tweede helft van de achttiende eeuw, tijdens de opstand van de Amerikaanse koloniën tegen "mother England". Cavanaugh levert hiermee opnieuw een spannende en tegelijk verantwoorde roman af, geheel in de stijl van de voorgaande delen, "De Puriteinen" en "De Kolonisten". 

De tweeling Esau en Jacob Morgan heeft het niet met elkaar getroffen. Een goede verstandhouding is er nooit tussen hen geweest, maar na de gemene streek die Jacob heeft uitgehaald, lijkt er geen verzoening meer mogelijk. Tien jaar na dato is Esau er nog niet overheen dat zijn broeder zijn verloofde Mercy met list en bedrog van hem heeft afgetroggeld. 

De kloof tussen hen wordt nog dieper als in 1775 geen enkele Amerikaan er nog onderuit kan een politieke stelling in te nemen. Jacob kiest de kant van de Liberty Boys en maakt zich sterk voor een revolutie tegen de regering in Engeland. Esau vindt echter dat hij, als afstammeling van Engelse kolonisten, niet tegen het moederland de wapens mag opnemen. Hij schaart zich achter de loyalisten. 

Na enige tijd komt Esau echter tot het inzicht dat hij zich beter bij het Amerikaanse leger kan aansluiten in plaats van naar Engeland te vertrekken. Volgens hem biedt een overwinning van de koloniën de kans dat Engeland en Amerika het conflict verder aan de onderhandelingstafel uitvechten. Bovendien betekent zijn aanwezigheid in Amerika dat hij dicht bij het kokette gansje Mercy is, want stel je voor dat Jacob iets fataals zou overkomen... Dan wil Esau er natuurlijk als de kippen bij zijn om Mercy alsnog tot zijn bruid te maken. 

Familiebijbel
Cavanaugh volgt zowel Jacob als Esau tijdens de bloedige oorlog, maar hij schenkt ook aandacht aan de lotgevallen van hun vader, Jared Morgan. Jared was een van de hoofdpersonen uit het tweede deel van de serie, "De Kolonisten". De gepensioneerde zeekapitein levert zijn aandeel in de strijd als diplomaat in de hogere kringen van Engeland en Frankrijk. 

De Bijbel van het geslacht Morgan, die in de delen "De Puriteinen" en "De Kolonisten" een belangrijke rol speelde, komt in "De Patriotten" af en toe plichtmatig aan bod. Het lijkt erop alsof de schrijver zich ten doel heeft gesteld dat motief uit de voorgaande delen te blijven gebruiken, maar dat hij in "De Patriotten" niet zo goed raad wist met de manier waarop. Pas tegen het einde van het boek geeft een tekst uit het familie-erfstuk een definitieve tragische afloop aan het verhaal. Ronduit slordig staat het dat het jaartal 1731, dat in "De Kolonisten" bij de overdracht aan Jared in de Bijbel is geschreven, in "De Patriotten" plotseling als 1741 vermeld staat. 

Vierde deel
Het teruggrijpen op de gebeurtenissen uit eerdere delen komt wat gekunsteld over. Natuurlijk is het prettig als een lezer van het derde deel weer even zijn herinnering kan opfrissen, maar de korte samenvattingen hadden beter in het verhaal verweven kunnen worden. 
Nu stokt de vertelling op gezette tijden voor een informatief hoe-zat-het-ook-alweer. Ook de af en toe houterige vertaling zet hier en daar een domper op het leesplezier. 

Het is de vraag of "De Patriotten" het laatste deel van de serie over de familie Morgan zal zijn. Cavanaugh heeft in ieder geval alvast de deur op een kier gezet voor een vierde deel; als het verhaal nog enkele bladzijden te gaan heeft, laat hij op de valreep een nakomeling geboren worden. Slimme tip van de uitgever? Handige zet van Cavanaugh? Of is al deze achterdocht misplaatst? 

Verleidingstactieken
Het aantrekkelijke van "De Patriotten" is dat het een verhaal bevat dat niet alleen met vaart wordt verteld, maar dat ook gewoon spannend is. De verwikkelingen in deze roman zijn absoluut niet te voorspellen. De lezer blijft zich hoofdstuk na hoofdstuk afvragen: 
Hoe gaat dit aflopen? 

Verder maken de hoofdpersonen een persoonlijke ontwikkeling door. Esau en Jacob worden weliswaar geen gezworen vrienden, maar ze blijken toch heel wat voor elkaar over te hebben. Zelfs Mercy laat zien dat ze meer in haar mars heeft dan verleidingstactieken.
"De Patriotten" is, ook ondanks allerlei liefdesperikelen, een frisse en verantwoorde roman, die de lezer en passant heel veel te weten laat komen over de Amerikaanse vrijheidsstrijd. 

N.a.v. "De Patriotten", door Jack Cavanaugh, vertaald door P. J. de Gier; uitg. De Groot Goudriaan, Kampen, 1996; 384 blz. 
Vertaling van "The Patriots"; uitg. Victor Books, Wheaton, Illinois, 1999.