,,Een man wordt verliefd op een vrouw die Salka heet". De openingszin van de roman "Tweede vader" van Chaja Polak ontroert. Het is een emotie die de lezer alle honderd bladzijden bezet houdt. 

De stijl waarin Polak haar derde roman ze publiceerde ook twee verhalenbundels- schrijft, is ingehouden, maar ook vol van de spanning in het leven van de ouder wordende Fanny. Dries, haar tweede vader, wordt na de oorlog, op de terugweg uit de kampen, verliefd op de vrouw van zijn omgekomen vriend Leo. 

Kort na de oorlog trekt Salka met haar vierjarige dochtertje Fanny bij Dries in. Voor Fanny begint hiermee een gevecht: trouw aan haar overleden natuurlijke vader strijdt met de gevoelens voor Dries. ,,Mijn hele kindertijd, 's avonds in bed, droomde ik mijn onbekende vader Leo Mendel terug". Haar liefde voor de tweede man van Salka wordt afgetrokken van dat voor haar onbekende vader. Het is als een brood waarvan plakken worden afgesneden tot er niets meer overblijft dan wat kruimels op de houten plank naast het mes. 

De geboorte van een tweeling in het tweede huwelijk maakt het conflict complexer. Een doodsverlangen nestelt in de gedachten van de kleine Fanny. Angst dat haar ouders meer van de twee jongens houden, versterkt haar negatieve zelfbeeld. 

Grauwe huizen
Na het overlijden van Dries Fanny zit dan in de examenklas- wordt ze zich zijn gevoelens ten opzichte van hem pas bewust. ,,Waarom heeft nooit iemand tegen me gezegd dat ik van Dries mocht houden zonder dat dat iets af zou doen aan mijn kinderlijke liefde voor Leo Mendel?" Het boek eindigt met rouwbetoon. 

Levensecht zet Chaja Polak haar personen neer. De problematiek is voelbaar, zonder dat die concreet wordt neergeschreven, zodat de lezer die zelf gaat verwoorden en bij Dries, Salka en Fanny betrokken raakt. 

De sobere stijl wordt door Polak verrijkt met verrassende taalvondsten. ,,Later op de dag kwam de oude verloofde Rosel. Haar lijfje leek nog verder ineengeschrompeld, het leek nu wel van hout" (pag. 69) of ,,...maar tegelijkertijd kwamen de grauwe huizen van de overkant op haar af, opdringerig, met balkons als grote vuile gebitten" (pag. 11). 

Een roman die de napijn van de oorlog voelbaar maakt. Zonde van die enkele vloek! 

N.a.v. "Tweede vader", door Chaja Polak, uitg. Vassallucci, Amsterdam, 1996; 104 blz.