Historische romans zijn altijd een mengeling van fantasie en voorbije werkelijkheid. De ene keer ligt het accent op het eerste en is het tweede een min of meer willekeurige achtergrondkeuze, de andere keer gaat het de schrijver vooral om de waar gebeurde dingen. In beide gevallen moet dat historisch natuurlijk wel kloppen. Dat doet het meestal wel in de vier historische jeugdromans die in deze rubriek aan de orde komen. 

Klassiek is ook het eveneens oorspronkelijk in het Engels verschenen boek van Mary Mapes Dodge uit 1865, "Hannes Brinker of de Zilveren Schaatsen". Daarin komt, als vertelling, het bekende onzinnige verhaal voor van het jongetje dat met zijn duim een gaatje in de dijk dichthoudt, waardoor hij een dijkdoorbraak voorkomt. Het echte verhaal speelt zich af in een strenge winter omstreeks 1840. Plaats van handeling: Broek in Waterland. Margreet Bruijn heeft het verhaal, met vermijding van onnodige informatie en al te folkloristische kleuren, voor de Nederlandse jeugd herschreven. In deze vorm beleeft het nu al de achtste druk. 

Zware storm 
De vader van Hannes krijgt tijdens een zware storm een ongeluk, waardoor hij zijn geheugen en vervolgens ook zijn werk kwijtraakt. Het gezinnetje wordt in armoede gedompeld en Hannes probeert zo goed en zo kwaad als dat gaat wat geld te verdienen voor z'n ouders en z'n zusje. Maar schaatsen kopen is er niet bij voor de twee kinderen. Tot een Engelse dame met haar zoon in een arreslee door Broek in Waterland glijdt. 

Dit verhaal is wel boeiend geschreven, met hier en daar zelfs een christelijk tintje. Al berust het op fantasie, de historische realiteit is, dacht ik, goed weergegeven. Wel heb ik mijn twijfels erover maar het gaat om een futiliteit- of de bewoners van Broek in Waterland met Kerst 1840 in de kerk echt "Er ruist langs de wolken" hebben gezongen. Volgens mijn gegevens schreef Eduard Gerdes dit lied pas omsteeks 1850. 

N.a.v. "De zilveren schaatsen", door Margreet Bruijn; uitg. Callenbach; 115 blz.