Een roman schrijven over een soort ,,oervolk" waarvan de mannen de dienst uitmaken en de vrouwen als onnozele wezens geduld worden, is niet echt voor de hand liggend. Voorspelbaarheid is dan ook niet van toepassing op "Water naar de Zee", de debuutroman van Hans Bavinck. De schrijver werd in 1957 in India geboren, en bracht het grootste deel van zijn leven in het buitenland door. Misschien verklaart dit enigszins het ongewone van dit ,,sprookje zonder conclusie, mythe zonder mirakels en legende zonder tijd". 

De romanpersonages behoren tot een volk dat leeft volgens de Wet, hoewel door het ontbreken van mondelinge en schriftelijke overlevering de vervreemding ervan een feit geworden is. Als een vreemdeling in hun midden sterft, gehoorzamen ze de Wet door hem te begraven in zijn geboortestreek, "de Zee". Het wordt een ware zoektocht naar de zee én hun eigen identiteit. 

Ze komen in aanraking met een ander volk dat in weelde leeft. Dat staat in schrille tegenstelling met hun eigen leefsituatie, die gekenmerkt wordt door honger, dorst en afwezigheid van vleselijke begeerte. Vooral de hoofdpersoon Isaac vraagt zich af of de Wet door zijn volk wel juist nageleefd wordt. Om hierover helderheid te krijgen, zoekt hij naar informatie over het verleden van zijn volk en bestudeert hij de manier van leven van het andere volk. Dit openstaan voor de andere cultuur wekt irritatie op bij zijn reisgenoten. Als hij dan ook nog valt voor de verleiding van een vrouw, wordt hij door hen uitgestoten. 

Thema's
Na een periode van afzondering (de dode is inmiddels ,,begraven" in de zee) komt Isaac door middel van een vrouw weer in zijn geboorteplaats terug. Hoewel hij definitief veranderd is, concludeert hij: Wie onder de Wet geboren is, kan zich er niet van vrijmaken. 

De reis, die centraal staat in dit boek, neemt de lezer mee in een wereld, ver van zijn/haar bed. De schrijver schept een bepaalde realiteit die de lezer vanwege de onvoorspelbaarheid verrast. Het aloude queeste- of zoektochtmotief is in dit boek op een originele wijze verwoord, een verdienste op zich. 

De onderliggende thematiek maakt het boek tevens eigentijds: veroorzaakt de Wetsinterpretatie isolatie of de isolatie deze Wetsinterpretatie? Een vraag die de hoofdpersoon hoofdbrekens kost en nog steeds niet aan actualiteit ingeboet heeft. 

Christelijk
Ik wil de illusie wegnemen dat dit boek christelijk zou zijn. Elke verwijzing naar Christus, de Tien Geboden of het joodse volk wordt door de schrijver afgewezen. Vooral dit laatste punt komt op mij wat geforceerd over, vanwege de joodse namen en andere zaken, zoals de stipte wetsnaleving en het besneden-zijn. 

De persoonlijke wetsinvulling door de schrijver blijkt onder andere uit de regel met betrekking tot de seksualiteit: als man en vrouw na seksuele omgang trouwen binnen drie dagen, is dit volgens de Wet. Deze visie zal zeker kritiek uitlokken bij bepaalde lezers. Wat mij betreft had de nadruk wat minder op dit aspect mogen vallen. 

De uitgever wil ik wijzen op de slordige correctie wat betreft de zinsbouw en de spelling. Zorgvuldigheid hierin lijkt mij een vereiste. Ondanks genoemde kanttekeningen meen ik dat het boek, vooral vanwege de originaliteit en de onderliggende thematiek, het lezen waard is. 

N.a.v. "Water naar de Zee", door Hans Bavinck; uitg. Kok, Kampen, 1995; 182 blz.