Yord
Yord
Yord Literatuur
Boekverslag maken? Informatie nodig voor je literatuurdossier? Yord biedt alles wat je wil weten over literatuur. Talloze recensies, informatie over dichters, schrijvers, poëzie en proza. Zoek op auteur of in een van de dossiers.
 
 
 
Zoeken op auteur
 
Dossiers
 
 
 
arrowYord literatuur
Literair lexicon

Literaire teksten

Links

Zoeken
Literatuur inzicht
 

Anderhalve kilo Tolkien

 Tolkiens meesterwerk "The Lord of the Rings" is dit jaar door duizenden Britten gekozen tot het boek van de eeuw. Generaties van lezers werden erdoor geboeid. De bijna even beroemde vertaling van Max Schuchart, verschenen onder de titel "In de ban van de ring", moet nog minstens één generatie meekunnen. Zo'n veertig jaar na de eerste druk heeft de vertaler zijn werk geheel herzien. 

De drie delen zijn, mét de aanhangsels, in één band gestoken. Wie de in blauw uitgevoerde turf openslaat, betreedt het fantastische rijk van Midden-aarde, bevolkt door dwergen, elfen, aardmannen, tovenaars en de merkwaardigste van alle schepselen: hobbits. Met zijn reisgenoten van allerlei aard trekt de hobbit Frodo naar het duistere land Mordor, om te voorkomen dat het kwaad in de wereld zegeviert. Onder de uiterst onrealistische bovenlaag van het verhaal gaat de werkelijkheid schuil - en dat feit geeft dit boek zijn monumentale status. 

Meer en meer wordt de lezer aangegrepen door de ernst van de strijd tussen goed en kwaad. Tolkien -taalkundige, vriend van C. S. Lewis en overtuigd christen- onderschat de macht van de duisternis niet, al moet die uiteindelijk in zijn boek het onderspit delven.
Ouderwets taalgebruik 

Niet voor niets kreeg Max Schuchart voor zijn werk in 1967 de Martinus Nijhoffprijs, de belangrijkste Nederlandse onderscheiding voor vertalers. "In de ban van de ring" staat vol ingenieuze woordgrapjes, gedichten, neologismen, waarvoor de vertaler telkens weer een oplossing moest vinden. In een interview in De Volkskrant vertelt Schuchart in welke opzichten zijn vertaling veranderd is. Het blijkt met name te gaan om kleine dingen: constructies die niet helemaal goed liepen en ouderwets taalgebruik. ""Drommels" is vervangen door "deksels" in "die drommelse ouwe tovenaar" (voor "that dratted wizard") en Bilbo Balings van Balingshoek is niet langer altijd "nogal geschift" geweest, volgens de mare in de Gouw, maar "een beetje malende" ("rather cracked")". Fouten die waren blijven staan "omdat de vertaler het werk nog niet ten volle kon vatten", zijn verbeterd. De ware lezer kan veertienhonderd bladzijden lang vooruit. Met de nieuwe versie van "In de ban van de ring" houdt hij niet minder dan anderhalve kilo literatuur in handen - dat maakt het lezen van dit boek fysiek tot een vermoeiende aangelegenheid. 

Wie echter met Frodo en zijn metgezellen op reis gaat, vergeet dergelijke kleine ongemakken voor alle nieuwe, onvermoede vergezichten die telkens opnieuw achter de horizon opduiken. 

N.a.v. "In de ban van de ring", door J. R. R. Tolkien; herziene vertaling door Max Schuchart; uitg. Het Spectrum, Utrecht, 1997; 1402 blz.