De tijd staat niet stil op het joodse kerkhof. De hovenier en zijn gezin vinden er in 1929 gratis woonruimte. In de oorlog scheelt het een haar of het huis wordt door een bom met de grond gelijk gemaakt. 

Arjen van Hoorn is geboeid door de plek, waar de stilte van de natuur te beleven valt. In een tot nu toe driedelige serie beschrijft hij het leven van de familie Dorland. "Onder het spreeuwendak", deel 2, schetst haar situatie in de vooroorlogse periode. Het in mei uitgekomen vervolgdeel, "Duurbetaalde vrijheid", richt zich op de Tweede Wereldoorlog zelf. 

Natuur
Vanaf het begin is duidelijk dat het leven van de Dorlands niet over rozen gaat. Het aanbod van gratis wonen in ruil voor het onderhouden van het kerkhof grijpen ze dan ook met beide handen aan. Een vaste baan zit er voor Bram Dorland niet in. 

Zijn vrouw Annie ziet de toekomst somber in. Vooral door het lezen van de krant voelt ze als het ware de dreigingen die in de lucht hangen. "Zijt niet bezorgd tegen de dag van morgen...", houdt ze zichzelf geregeld voor. "Maar o, de praktijk van het leven maakt het zo moeilijk om dat geloof vast te houden", vindt Annie. 

De hoofdpersonen in de serie hebben allemaal bijzondere belangstelling voor de natuur, evenals de schrijver zelf. Heel eenvoudig genieten ze van het gezang van een vogel in een omgeving die door oorlog wordt geteisterd. 

Meer actie
Hun leven wordt in de oorlog beheerst door het telkens weer zoeken naar voedsel. Het grootste gedeelte van "Duurzame vrijheid" gaat over dit tot mei 1945 voortdurende probleem. Van mij had er iets meer actie en spanning in het boek mogen zitten. Vooral bij het lezen van het laatste deel heb ik het idee dat veel hoofdstukken dezelfde onderwerpen bevatten, zoals het zoeken naar voedsel, de maaltijd, de beschrijving van de natuur en het lezen van de krant waardoor de lezer op de hoogte blijft van het verloop van de oorlog. 

Wat ook opvalt, is dat de schrijver vaak herhaalt. Nu kan herhaling de kracht van de leermeester zijn, maar in deze boeken dienen ze niet om de draad van het verhaal te kunnen volgen. 

N.a.v. "Onder het spreeuwendak", door Arjen van Hoorn; uitg. Frits Hardeman, Ede, 1996; ISBN 90 71 272 81 8; 292 blz.
"Duurbetaalde vrijheid", door Arjen van Hoorn, uitg. Frits Hardeman, Ede, 1997; ISBN 90 7127 82 6; 272 blz.