Yord
Yord
Yord Literatuur
Boekverslag maken? Informatie nodig voor je literatuurdossier? Yord biedt alles wat je wil weten over literatuur. Talloze recensies, informatie over dichters, schrijvers, poëzie en proza. Zoek op auteur of in een van de dossiers.
 
 
 
Zoeken op auteur
 
Dossiers
 
 
 
arrowYord literatuur
Literair lexicon

Literaire teksten

Links

Zoeken
Literatuur inzicht
 

Redacteur: Drs. A. Verhoef

Verzameld werk van Timmermans

Boer Wortel is een dankbaar man. Aan het begin van de roman "Boerenpsalm" van Felix Timmermans horen we hem zeggen: ,,God, ik dank U dat Gij van mij een boer hebt gemaakt". En aan het slot: ,,Mijn hart en mijn mond staan niet stil om U te loven". Maar tussen beide citaten is er heel wat gebeurd. Ook dingen die boer Wortel niet sieren. Daarom beseft hij al lovend zijn eigen onwaardigheid: ,,Gij hebt mij niet gespaard en me van tijd tot tijd enige kletsen gegeven. Een goede vader spaart de roede niet". 

Deze passages zullen vanwege hun doorleefde vroomheid bij de lezer herkenning oproepen. Tegelijkertijd zullen de romans van Timmermans ook op afstand blijven staan. Trouwens, lang niet altijd vinden we bij de personages in zijn werk een vroomheid als bij boer Wortel. Zo is Pallieter uit Timmermans' gelijknamige roman een heel ander figuur dan Wortel. En als die vroomheid in ruime mate aanwezig is in een roman van Timmermans, dan is zij doordesemd met het rooms-katholieke gedachtegoed. Wie gewend is aan de God-loosheid van de moderne literatuur (daar raak je overigens nooit aan gewend!), zal verlicht ademhalen bij het lezen van Timmermans en zich tegelijkertijd ook weer niet herkennen in de sfeer die de auteur oproept in zijn werk. Een sfeer van weesgegroetjes, kaarslicht en wierook. 

Vormgeving
Wanneer we kijken op de literaire kalender, hebben we met Oud en Nieuw het Paul van Ostaijenjaar 1996 afgesloten en zijn we begonnen aan het Felix Timmermansjaar 1997. Vijftig jaar geleden overleed "de Fé", zoals ingewijden hem noemden. Voor de Vlaamse uitgeverij Davidsfonds/Clauwaert (in Nederland vertegenwoordigd door Tirion in Baarn) reden genoeg om het "Verzameld werk" van Timmermans in 24 delen uit te geven. Het 25e deel in de serie is de monografie "Felix Timmermans, wonder van eenvoud", geschreven door de Timmermans-kenner bij uitstek, prof. dr. August Keersmakers. 

Uit de reeks ontvingen we de drie 'toppers' uit het oeuvre van "de Fé": "Pallieter", "Het kindeke Jezus in Vlaanderen" en "Boerenpsalm". Maar ook het veel minder bekende werk van Timmermans als "Pijp en toebak" en "Het keerseken in de lanteern" is opnieuw uitgegeven. 

Daarbij heeft de uitgever niet op een Belgische frank gekeken. De hele serie is prachtig vormgegeven: een roodlinnen band met goudopdruk, het binnenwerk rijk geïllustreerd met de tekeningen die Timmermans zelf maakte bij zijn boeken. De witte papieren wikkel heeft mede door een bijpassende kleurentekening van Timmermans een nostalgische uitstraling gekregen. In België heeft de reeks al een prijs voor de vormgeving ontvangen. En wat de tekstverzorging betreft, die was in handen van de al eerder genoemde professor Keersmakers, hetgeen de authenticiteit van de werken waarborgt. 

Overgangsfiguur
Waarom zoveel geïnvesteerd in een vergeten auteur? Die vraag rijst toch onwillekeurig bij het zien van zo'n mooie reeks. Want mocht Timmermans zich tussen de twee wereldoorlogen nog verheugen in een geweldige populariteit misschien zouden we nu van een "Timmermans-hype" spreken- die liefde is geheel verschrompeld. Het aantal leerlingen in het middelbaar onderwijs, dat nu min of meer uitvoerig kennismaakt met deze Vlaamse auteur, is naar alle waarschijnlijkheid bedroevend laag. 

Hoewel Timmermans oeuvre zeker gedateerd is, is die degradatie niet terecht. "De Fé" is ook nu nog waard om gelezen te worden als een overgangsfiguur. In zijn oeuvre zien we de ontwikkeling van zijn tijd weerspiegeld, een ontwikkeling van de neoromanticus Timmermans (werkend met een zeer bloemrijk taalgebruik en met kleurrijke beelden) naar de Timmermans als Vlaamse representant van de Nieuwe Zakelijkheid, waarvan hij in "Boerenpsalm" een eerste proeve laat zien. 

Biografieën en verzamelde werken willen een auteur verankeren in de literatuurgeschiedenis, diens plaats in de literaire canon verstevigen. Hoewel de rol van Felix Timmermans misschien bescheiden is geweest wanneer we hem plaatsen in de ontwikkeling van "Karel ende Elegast" naar A. F. Th. van der Heijden, mag hij niet verdwijnen onder het stof van de vergetelheid. Daarom ben ik blij met de uitgave van zijn "Verzameld werk". 

N.a.v. "Verzameld werk", door Felix Timmermans; ed. A. Keersmakers; 24 delen en een monografie; uitg. Davidsfonds/Clauwaert, Leuven, 1997.