"Poeder en wind" is in de eerste plaats de roman van een dichter. Realistisch zijn de gebeurtenissen niet, verheffend evenmin, maar K. Schippers doet met dit boek een indrukwekkende poging om in woorden het onbenoembare gestalte te geven - en dat is pure filosofie. In taal kun je alles beschrijven, echt en onecht. De werkelijkheid wijkt terug en wat overblijft, is kunst. 

De arts en apotheker Cocheret wiens ideeën zijn persoon hebben overleefd, triomf van de taal over de werkelijkheid- is gefascineerd door het ouder worden van klank en geur, kleur en licht. Hij hangt de theorie aan dat de dingen zelf niet veranderen maar de ontvangst ervan. Tijd, verandering, veroudering, (on)toereikendheid van taal - de thema's van Schippers staan allemaal bij elkaar in de schriftjes van Cocheret. 

De bijna zeventigjarige hoofdpersoon van de roman, Marian Bimba, is veilingmeester en dat is veelzeggend: via haar krijgen oude dingen een nieuwe bestemming. ,,Waar kun je anders in handelen dan in illusies? Ik besta bij de gratie van wat uiteenvalt". 

Aan het begin van het verhaal moet Marian een 17e-eeuws schilderij veilen, dat onder de prijs dreigt te worden verkocht. Pas op het laatste moment beseft ze de waarde ervan en ze begint, tegen alle regels in, mee te bieden. Toch is haar werkelijke beweegreden niet de angst dat het doek niet genoeg op zal brengen. In een talkshow zegt ze over de op het schilderij afgebeelde vrouw: ,,Ik zou de rest van m'n leven er graag voor overhebben als ik nog een week net zo jong was als zij". Ze doet in feite een bod op de jeugd. 

Levenselixer
Taxatie bepaalt het leven van Marian en haar familie. ,,Alles kan worden getaxeerd, de novemberwind, de regen tegen het raam, stofjes in zonnestralen, noem maar op (...) Alles kan ook worden beschreven". Wat in realiteit niet mogelijk is, is mogelijk in taal: Marian wordt in de loop van het verhaal werkelijk een weeklang zevenentwintig jaar. 

Dat gebeurt terwijl ze bezig is in de apotheek om de verdere bezittingen van Cocheret voor een veilingcatalogus te beschrijven. De tijd heft zichzelf op, ,,geen zin kan bijhouden wat er geschiedt". Het lege ogenblik ,,heeft geen verleden en geen vaste toekomst. Geen papier komt eraan te pas. Steeds ontstaat het opnieuw en dan is het voor een geleerde nogal lastig om het te betrappen". Dit is het punt waar woorden ontoereikend blijken. Misschien is dat wel de essentie van het levenselixer uit de apotheek. 

Een week heeft Marian om opnieuw jong te zijn. Ze gebruikt die tijd om de vriendin van haar voormalige echtgenoot te verleiden - en dat is wel een heel banale uitwerking van een heel interessant gegeven. De erotische passages in het verhaal, bij voorkeur lesbisch van karakter, hebben weinig met de thematiek te maken en vormen een karikatuur van wat liefde zou moeten heten. Ze verstoren voor de christelijke lezer nog steeds hechtend aan normen en als zodanig in botsing met de dichterlijke vrijheid- het prachtige taalbouwwerk dat Schippers' roman is. 

Observaties
De stijl en beeldspraak van de auteur vormen zijn grote kracht. Zijn waarneming van de dingen vervreemdt van de werkelijkheid, maakt dat alles anders moet worden getaxeerd. De personen in het verhaal verwoorden met elkaar de ideeën van Schippers, en allemaal doen ze dat even creatief. De karaktertekening vormt dan ook een zwak punt in de roman. Als toch alle realiteit overboord gaat, is psychologie ook overbodig, lijkt de auteur te denken. Waarnemen en beschrijven, daar gaat het om. 

Soms wordt de lezer zich even hinderlijk bewust van Schippers' alomtegenwoordige observaties, bijvoorbeeld als het moment van Marians metamorfose bijna is aangebroken. De betovering van het ogenblik wordt in de laatste zin verstoord door de plotseling aanwezige verteller: ,,Beelden zocht hij (Cocheret), lachspiegels, peterselie, een karavaan van kamelen. Het waren zijn omwegen naar wat haar nu heel licht omgeeft, wat haar schouders en knieën raakt (...) Hoogste graad van leegte na vele oefeningen. En juist Marians ontdekking van dit lege ogenblik probeerde men later te verklaren zonder er greep op te kunnen krijgen". 

Als zevenentwintigjarige beweegt Marian zich in haar eigen familiekring - onherkenbaar en onweerstaanbaar. Slechts haar kleindochter Katrien laat zich niet om de tuin leiden. Als kind ziet zij wat ouderen niet meer kunnen ontdekken. Misschien is het wel háár beeld dat Marian voor ogen staat als ze zich rekenschap geeft van het hoogtepunt van haar week: het bezoek aan de kermis op blauwe schoenen - Palladiums, net als Katrien draagt. 

Kunst en illusie
Katrien vormt de schakel naar het slot van het verhaal. Op school wil ze een spreekbeurt houden over illusies en Marian, opnieuw bijna zeventig, moet daarbij haar verhaal ondersteunen. Dan pas wordt duidelijk waar het hele boek over gaat: de catalogus van een veiling van kunstwerken. De romanpersonen leefden slechts zolang het verhaal duurde. Mensen, dingen en gebeurtenissen zijn een illusie - poeder en wind. Alleen de kunst blijft. ,,Wat zonder een woord gebeurt is het hoogste goed en nu neemt een schilder geen genoegen met wat de werkelijkheid hem voorschotelt. Nee, wat hij wil afbeelden kan hij maar beter zelf laten ontstaan, net of het anders onbetrouwbaar is". 

N.a.v. "Poeder en wind", door K. Schippers; uitg. Querido, Amsterdam, 1996; ISBN 9021480778; 316 blz.