Wie heeft er nog nooit van Bartje gehoord? Dit vertederende ventje is uitgegroeid tot een belangrijk symbool voor de provincie Drenthe. Zelfs Willem-Alexander en Máxima konden zijn beeld niet overslaan bij hun kennismakingsbezoek.

Bartjes glorietocht begint in 1935. Anne de Vries schrijft dan de indrukwekkende jeugdroman over het ondernemende knulletje met zijn witte kuif. Meer dan 65 jaar later brengt uitgeverij Callenbach de 52e druk op de markt. "Bartje" is meteen na verschijning al een groot succes. Het boek groeit uit tot een tijdloze klassieker. Maar waarom is Bartje niet in de vergetelheid geraakt, zoals de helden van andere boeken uit de jaren dertig? Het heeft ongetwijfeld te maken met het levensechte beeld dat de auteur van Bartje schetst. Kinderen én volwassenen kunnen zich nog steeds moeiteloos met hem identificeren.

Bartje is slim en eigenwijs, maar hij heeft een hart van goud. Het is vanaf de eerste bladzijde -als Bartje vanuit zijn bedstee de nieuwe dag welkom heet- bijna onmogelijk om niet van hem te houden. Te midden van de armoede van de crisistijd bouwt hij een eigen, veilige wereld op. Een wereld vol van dromen, planten en torretjes.

Tussen de regels door maken de lezers kennis met de grote zorgen van het arme arbeidersgezin waarin Bartje opgroeit. Maar ze zien ze altijd vanuit het oogpunt van een kind, dat niet snapt waarom moeder 's morgens moe en zuchtend uit bed komt en waarom vader elke dag zo vervelend lang vindt duren. Bartje is immers 's morgens nooit moe en elke nieuwe dag belooft een heleboel pret en avonturen.

De kracht van het boek ligt ook in het feit dat gewone dingen van alledag boeiend en met humor beschreven worden. De bekende passage over de bruine bonen is er daar slechts een van. Ook het stotteren van broer Arie, de wandelingen met vader naar zijn werk en de ruzies tussen de kinderen maken in al hun eenvoud indruk op de lezer. Net als de beschrijving van het kinderlijke geloof van Bartje, dat in elk hoofdstuk terug komt.

Nostalgische gevoelens
Bartje ontwikkelt zich in de loop van het verhaal van een kleine "pork" (peuter) tot een vroegwijze tiener, die de wijde wereld in trekt op zoek naar het geluk. Hoe het hem daar vergaat heeft de auteur in het vervolgdeel "Bartje zoekt het geluk" beschreven.

Deze nieuwe herdruk zal ongetwijfeld veel leesplezier bieden aan jonge en oudere lezers. Voor kinderen haalt het veelvuldig gebruik van het Drentse dialect misschien in het begin de vaart uit het verhaal. Maar voor de oude ren verhoogt het de nostalgische gevoelens die nu eenmaal bij het lezen van Bartje horen.

N.a.v. "Bartje" door Anne de Vries; uitg. Callenbach, Kampen, 2001; ISBN 90 266 1100 5, 242 blz.