De 75e verjaardag van Gerard Reve -op 14 december- was aanleiding tot diverse festiviteiten. Vorige week werd de schrijver benoemd tot commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Eerder deze maand verscheen het eerste deel van zijn "Verzameld werk". 

Gerard Reve geldt als een van de drie belangrijkste Nederlandse literatoren van na de oorlog, maar ook als een van de meest omstreden auteurs. Zijn werk was baanbrekend voor de emancipatie van de homoseksualiteit. Werd er in de jaren zestig nog een proces tegen de schrijver aangespannen vanwege blasfemische passages in zijn roman "Nader tot U", inmiddels zijn er vele rooms-katholieken die zich aangesproken voelen door de 'religiositeit' van Reve. 

De reacties op het werk van Reve die de laatste weken het nieuws haalden, zijn veelzeggend. De literaire wereld is in het algemeen positief, de gewone lezer zegt eenvoudig dat hij zich nogal eens stoot aan Reves provocerende uitingen. Ik zou nog wel een stapje verder willen gaan. De blasfemische manier waarop de schrijver heilige zaken in een erotisch kader plaatst, de 'herenliefde' vermengt met religieuze motieven, maakt zijn werk absoluut onverteerbaar. 

Behalve de inhoudelijke kant is er echter ook het aspect van de vorm. Hoeveel literaire kwaliteit heeft Reve eigenlijk? Zijn vroege werk -overigens ook het minst aanstootgevend in principieel opzicht- lijkt me het beste: "De Avonden" en "Werther Nieland". Hoe uitzichtloos de hier beschreven wereld ook is, deze boeken bieden een sterk tijdsbeeld. Wie wil weten hoe jongeren in de jaren vijftig leefden, kan terecht in het eerste deel van Reves "Verzameld Werk", dat juist dit vroege werk bevat. De delen die nog in het vooruitzicht gesteld worden, kunnen slechts minder van kwaliteit zijn. 

Mede n.a.v. Gerard Reve, "Verzameld werk", deel 1; uitg. L. J. Veen, Amsterdam, 1998; ISBN 90 204 5745 4; 872 blz.