Nog altijd liggen er bloemen op het eenvoudige graf van de "Dame aux Camélias" in Parijs. Cimetière Montmartre. Je vraagt je af wie het voorwerp van de pelgrimage is: de dame met de camelia's, Marguerite Gautier, of de arme Marie Duplessis zoals Gautier in werkelijkheid heette. 

Alexandre Dumas jr. schreef in het revolutiejaar 1848 zijn boek over zijn maîtresse Marie Duplessis. Zij werd bij de schrijver Marguerite Gautier, de dame met de camelia's, die model zou staan voor een reeks hartstochtelijke liefdesromans. 

Dit boek werd herdrukt en verfilmd en in 1998 wordt de honderdvijftigste verjaardag gevierd van de dame die aan de tering overleed. Zij had, zo schrijft Martin Ros in een nawoord bij de Nederlandse vertaling, "haar dagen gesleten in haar bedstoel voor het raam, waar zij, ziekelijk en verarmd, de mensen gadesloeg die in en uit de theaters kwamen". 

Dat het sensationele boek destijds tijdelijk werd verboden, moge veelzeggend heten. Desondanks behoort het samen met "De Graaf van Montecristo" van Dumas sr. tot de Franse klassieken. 

Open ogen
Alexandre Dumas jr. dankt zijn roem vooral aan de door hartstocht herschapen courtisane. Zijn roman van de dame met de camelia's sneed welbewust enige sociale problemen aan in dit Franse literaire tijdperk van de problematische werkelijkheid. Dat was ook het verschil tussen vader en zoon. "Ik", schreef de oude Dumas, "neem mijn personages uit mijn dromen. Mijn zoon neemt ze uit de werkelijkheid. Ik schrijf met gesloten ogen, mijn zoon met open ogen". Dat werd hem ook min of meer noodlottig. Als hij zijn ogen dicht had gehouden, had hij Marie Duplessis, la plus belle, nooit gezien. Zoon Dumas worstelde met thema's als de ongehuwde moeder, overspel, hebzucht en prostitutie. Van de offerbereidheid van Marie Duplessis kan elk mens nog wel wat leren. 

Het omslagontwerp van het vertaalde boek verschilt met dat van de originele Franse uitgave. De Franse uitgever Gallimard bijvoorbeeld neemt een lithografie van Garnier, "La reine du bal", de Nederlandse vertalers nemen het ontwerp van Peter Koch naar een schilderij van Richard Cosway, "Wife of the Squire of "the Manse"". De litho lijkt me dichter bij de werkelijkheid liggen: een Franse schone met een camelia in het donkere haar gestoken. 

N.a.v. "De dame met de camelia's", door Alexandre Dumas Fils; uitg. Aspekt Klassiek, Nieuwegein, 1998; ISBN 909 7532324 7; 200 blz.