But what does it all mean? De Amerikaans-joodse schrijver Chaim Potok gaat in zijn jongste verhalenbundel op zoek naar de betekenis van gebeurtenissen en ervaringen die belangrijk zijn voor de hoofdpersonen. Alle zes -het getal van de dagen van een week uitgezonderd de sabbat- hoofdpersonen zijn ditmaal kinderen of teenagers. 

Isabel wordt achtervolgd door de dood van haar vader en moeder. Zal zij het accepteren dat haar moeder hertrouwt met de architect en dat zij er een stiefzusje bij krijgt? Nava wordt ook achternagezeten, maar dan door een lastige klasgenoot, Tim Boynton, die haar marihuana wil verkopen. B. B. raakt in verwarring als ze op een soort bandrecordertje ontdekt dat pa is verdwenen en dat ma in het ziekenhuis bevalt van Eric. Pa wenst geen Eric, maar tot opluchting van B. B. verschijnt hij toch aan de sponde van ma en doet hij alsof er niets aan de hand is geweest. B. B. bewaart het geheim van haar vader in haar hart, maar ze weet niet of het te zwaar zal zijn om helemaal alleen te dragen. 

Dertienjarige Moon (oorbel en blauwe paardenstaart) droomt van een eigen geluidsstudio waar hij met zijn band muziek kan maken. Een bevrijd Pakistaans tapijtknopertje dat thuis komt logeren, gooit zijns inziens roet in het eten. Ashraf krijgt een dodelijk ongeluk als hij is teruggekeerd in Pakistan, "opzet", zo hoort Moon. Uit nagedachtenis aan Ashraf -een mensenrechtenactivist in spe- die hij achteraf eigenlijk best mocht, speelt hij op zijn drumstel diens muziek als postuum eerbetoon. 

Zebra (Adam Martin Zebrin) loopt zo hard als Asaël in het Oude Testament. Hij komt onder een auto terecht. Zijn been en hand doen niet meer wat hij wil. De tekenleraar John Wilson krijgt Zebra zover dat-ie niet alleen kan tekenen, maar ook nog zijn gevoelens op papier tot uitdrukking weet te brengen. Max ten slotte is de oom van Emma, die in de Vietnamoorlog omkwam. Het hele familieleven draait zodanig om de nagedachtenis van deze held, dat de lezer er een naar gevoel van overhoudt. 

Leerproces
In alle zes verhalen neemt Potok ons mee naar een gegoede Amerikaanse familie. Pa en ma hebben een betere baan, de inkomsten zijn riant, broertjes en zusjes gering in aantal, over de affectie valt niet te klagen. But what does it all mean? 

Opvallend is dat Potok de Vietnamoorlog een grote plaats toebedeelt in deze verhalen. Daarmee erkent hij dat oorlog en het daarmee gepaard gaande lijden diep ingrijpt in de psyche van een land en van een volk. Even opvallend is dat alle verhalen min of meer goed aflopen, al houdt Potok een slag om de arm. Zelfs Zebra is na zijn geslaagde tekening "een prettige levensvorm aan het worden". 

Potok schrijft in de hem bekende ingehouden stijl. Zijn verhalen stemmen tot nadenken. Waarom lijdt u zoveel, vroeg Potok als kleine jongen aan zijn vader. "Ik werd me daar als kind van zes of zeven van bewust". But what does it all mean? Juist dit nadenken over de zin van het lijden vormt de basis voor een leerproces, dat de joden "lernen" noemen. De cover bevat een illustratie van Potok - zelf geen onverdienstelijk tekenaar en schilder. We zien hier een man die bij het licht van een lamp mediteert. 

Ik vond "Zebra" het aandoenlijkste verhaal en niet toevallig luidt de oorspronkelijke titel van deze bundel dan ook "Zebra & other stories". Potok dicteert niet zelf de betekenis van gebeurtenissen en ervaringen. Hij gunt de lezer ruimte. En daarmee benadert hij een typering die Elias Canetti eens van schrijvers gaf. "Schriftsteller, die alles mit allem in Verbindung bringen, sind mir unerträglich. Ich liebe Schriftsteller, die sich begrenzen, die sozusagen unter ihrer Intelligenz schreiben". 

N.a.v. "Isabel en andere verhalen", door Chaim Potok; uitg. BZZTôH, Den Haag, 1998; 159 blz.; ISBN 90 5501 405 2.