Yord
Yord
Yord Literatuur
Boekverslag maken? Informatie nodig voor je literatuurdossier? Yord biedt alles wat je wil weten over literatuur. Talloze recensies, informatie over dichters, schrijvers, poëzie en proza. Zoek op auteur of in een van de dossiers.
 
 
 
Zoeken op auteur
 
Dossiers
 
 
 
arrowYord literatuur
Literair lexicon

Literaire teksten

Links

Zoeken
Literatuur inzicht
 

Redacteur: J. Mijnders

Een reis naar Bethlehem

Jostein Gaarder studeerde filosofie, theologie en literatuurwetenschap. Momenteel is hij fulltime schrijver. Zijn bekendste boek, "De wereld van Sofie", werd in meer dan 35 talen vertaald. Onlangs verscheen een nieuw jeugdboek van zijn hand, "Het Mysterie".
Joachim koopt in een boekwinkeltje een adventskalender. Thuis ontdekt hij iets bijzonders: elke keer als hij een luikje van de kalender opent, valt er een stukje papier uit. 

Zo krijgt hij vanaf 1 december elke dag een verhaal te lezen over Elisabet, een Noors meisje. Terwijl haar moeder in een warenhuis kerstcadeautjes koopt, ziet Elisabet uit een stapel knuffeldieren een lammetje tevoorschijn springen. Ze is zo verbaasd, dat ze achter het dier aangaat. Vanaf die dag maakt Joachim al lezend de wonderlijke reis van Elisabet mee. Elk nieuw briefje dat uit de adventskalender valt, blijkt een sprong terug in de tijd. Zigzaggend door de geschiedenis sluit zich ook elke keer een nieuwe pelgrim aan bij de wonderlijke stoet: een engel, een schaap, een herder 

De reis, die dus in het heden is begonnen in Noord-Europa, eindigt in het jaar nul in Bethlehem. Door middel van een engelenhorloge kunnen de reizigers zien door welk jaar ze reizen. De mensen die in de desbetreffende tijd leven, kunnen van deze wonderlijke stoet slechts een glimp opvangen, want door het teruggaan in de tijd is er van echt contact geen sprake: "Nog geen tel later was de optocht een week of twee terug in de geschiedenis van de stad gestapt." 

Uiteindelijk komt de stoet aan in het jaar nul: zeven schapen, vier herders, vijf engelen, drie wijzen, een Romeinse keizer, een stadhouder, de waard van de herberg en het meisje Elisabet. "Ze sluipen over het erf en blijven voor de grot staan. Aan de geur die uit de grot komt, maken ze op dat het een stal is. Opeens wordt de stilte verscheurd door kindergehuil. Het gebeurt nu. Het gebeurt in een stal in Bethlehem. Keizer Augustus knikt: "En nu is het onze beurt. Laat iedereen zijn plaats innemen, zorg dat je je rol kent. Dit hebben we bijna tweeduizend jaar lang geoefend." 

Tegenstrijdig 
Door deze wonderlijke verhalen is de nieuwsgierigheid naar de maker van deze kalender alleen maar groter geworden bij Joachim en diens ouders. Het blijkt Johannes te zijn, een rozenverkoper op de markt. Ook over de rol van deze Johannes (die volgens de vader van Joachim veel overeenkomsten vertoont met Johannes de Doper, de Wegbereider) zou veel te zeggen zijn. Het blijkt echter heel moeilijk om de veelzijdige inhoud van dit boek in een korte recensie goed weer te geven. 

Mijn oordeel over het boek is tegenstrijdig. Het is enerzijds origineel, boeiend, taalkundig van hoog niveau en schitterend verzorgd. De omslag sluit prachtig aan op de titel en de inhoud. Het zou fijn zijn als meer christelijke jeugdboeken op dit gebied ook zulke kwaliteiten zouden hebben. 

Groot nadeel is echter de inhoud. Zoals Johannes, de rozenverkoper, aan het eind van het boek zelf zegt over zijn kalender: "Mijn belangstelling voor oude sagen en legenden was gewekt." De auteur heeft oude verhalen dus vermengd met zijn eigen fantasie. Betreft dit neutrale verhalen, dan kan hier nog verschillend over worden gedacht. Staat de geboorte van de Heere Jezus hierin centraal, dan kunnen we dit slechts afkeuren. Naast de vele letterlijke aanhalingen uit de Bijbel komen er opmerkingen in het verhaal voor als: "De engel trekt een lange neus naar de wijzen." God in de hemel zit propvol fantasie en bisschop Sint-Nicolaas geeft aan de wijzen drie kistjes met geschenken mee op hun reis naar Bethlehem. 

Dat het wonder van Kerst voor mensen een mysterie is (de titel van het boek), is waar. Maar dan niet zoals beschreven is in dit verhaal. 

N.a.v. "Het Mysterie", door Jostein Gaarder; uitg. De Fontein, Baarn, 1998; ISBN 90 261 0958 X; 253 blz.