Leendert van Wezel is een van de betere auteurs op het christelijk erf. Volkomen terecht dus dat hij gevraagd is om dit jaar het CLK-actieboek te schrijven, het alternatieve Boekenweekgeschenk van de christelijke boekhandel. Niettemin is "Bladstil" een wat brokkelig verhaal geworden. Met een mooi thema, dat wel - de schrijver heeft alleen te weinig pagina's om het recht te doen. 

Een actieboek mag niet dik zijn, dat is een van de wetten van de Boekenweek. Nooit meer dan 96 pagina's, anders wordt het voor uitgevers en boekhandelaren te begrotelijk. De schrijver die zijn verhaal in die beperkte ruimte moet persen, doet er dus goed aan om een beperkt onderwerp te kiezen. 

Leendert van Wezel heeft dat niet gedaan. In minder dan negentig bladzijden behandelt hij de zoektocht van een vrouw, Sylvia, die dankzij een geheimzinnig briefje uit Amerika terugkeert naar Nederland. Ze hoopt te ontdekken welk spoor haar grote liefde -een kunstschilder- daar voor haar achtergelaten heeft, en dus reist ze langs de plaatsen uit haar verleden, ontdekt oude bekenden en vreemde schilderijen, en beseft uiteindelijk wat haar overleden vriend haar zeggen wil: dat ze in deze wereld nergens veilig is, als ze geen rust zoekt bij het kruis. 

Die boodschap is heel mooi en onnadrukkelijk in het verhaal verweven, niet te vaag, ook niet te prekerig. Dat kán Van Wezel, subtiel en diepzinnig schrijven en intussen de lezers aan het denken zetten. Spanningsbogen bouwen kan hij trouwens ook. Hij liet het in zijn vorige boeken al zien, hij bewijst het nu opnieuw. Wie de eerste pagina opslaat raakt meteen gefascineerd door de raadsels rond Sylvia, en wordt onverbiddelijk het verhaal binnengetrokken. Origineel is bovendien dat de hele geschiedenis m in of meer is opgehangen aan een schilderij van Jeroen Bosch -"De temptatie van de heilige Antonius"-, een schilderij dat laat zien welke functie kunst in een mensenleven kan hebben: verborgen waarheden openbaren, schokken, confronteren, de weg wijzen. 

Maar op de laatste bladzijde overheerst toch een licht gevoel van teleurstelling: je begint er nu net een beetje in te komen, je begint iets van die Sylvia te begrijpen, en dan is het ineens uit. Je hebt het gevoel dat er nog veel meer is, dat je pas een glimpje van haar opgevangen hebt. Ze blijkt een vrouw die nogal wat duistere geheimen uit het verleden met zich meedraagt, geheimen die in de loop van het verhaal aangestipt worden. Maar dat is nu juist het probleem: aanstippen is niet genoeg. Je kunt toch niet even in drie bladzijden vertellen dat Sylvia een vreselijke jeugd achter de rug heeft, met ruziënde ouders en een moeder die haar mishandelt? 

Natuurlijk, die informatie is nodig om te begrijpen waarom Sylvia is wie ze is, maar zo'n geschiedenis heeft veel meer ruimte en aandacht nodig. Net als de schokkende climax van het verhaal - die ik hier niet verraden kan, maar die nogal uit de lucht komt vallen omdat je nauwelijks een idee kunt hebben welk geheim er aan de oppervlakte gaat komen. 

Het gaat allemaal te snel, te fragmentarisch ook. In het algemeen weet je te weinig van Sylvia als persoon om haar daden te kunnen begrijpen of verklaren. Maar laat ze afstandelijk zijn en zelfs van een afstandje naar zichzelf kijken, er moet toch een soort beeld kunnen ontstaan? Hoe zit het nu met die Amerikaanse echtgenoot? En met die jeugdvriend? Hij moet wel een merkwaardig soort van kunstschilder zijn, hij kopieert vooral de grote meesters - geen zichzelf respecterend kunstenaar zal daar toch prat op gaan? Of is het soms Van Wezels bedoeling om moderne kunstopvattingen te hekelen? 

Kortom, de schrijver wil te veel in te weinig bladzijden. Dit boekje is niet zomaar een niemendalletje over een geheimzinnige brief en een nog raadselachtiger schilderij, dit is het verhaal van een volledig vrouwenleven. Althans, dat wil het zijn, maar het is in een veel te krap keurslijf gedwongen. De auteur is erin geslaagd om de strekking van zijn verhaal geloofwaardig over te brengen: de mens moet leren zijn schuld uit het verleden onder ogen te zien, veiligheid en geborgenheid te zoeken aan de voet van het kruis. Maar die boodschap had nog meer zeggingskracht gekregen als de figuur van Sylvia verder uitgediept zou zijn, als haar hele verleden wat rustiger en geleidelijker en uitgebreider ter sprake gekomen was. Van Wezel moet maar eens een dikke roman gaan schrijven. 

N.a.v. "Bladstil", door Leendert van Wezel; uitg. De Banier, Utrecht, 2006; ISBN 90 336 2840 6; 88 blz.