"De vanger" van Manon Uphoff is een indringende en goed geschreven novelle waarin een wonderlijke en gespannen relatie centraal staat. Zonder dat alles helemaal duidelijk wordt, maakt Uphoff inzichtelijk hoe het samenleven van twee mensen onder spanning kan staan door ervaringen uit het verleden. 

Manon Uphoff maakte in de tweede helft van de jaren negentig naam met verschillende verhalenbundels en een roman. Ik heb die boeken niet gelezen, maar haar nieuwe publicatie -"De vanger"- maakt mij wel nieuwsgierig naar haar eerdere werk. Ze heeft het vermogen in een paar bladzijden een hele wereld van emoties, pijnlijke ervaringen, liefde en haat, zorgzaamheid, hoop en rusteloosheid te creëren. Dat staat haakt op het vele geklets dat je vaak in hedendaagse romans aantreft. 

Het verhaal kent twee hoofdpersonen, de een is een vrouw die alleen is achtergebleven in een groot landhuis. De ander is een timmerman die het huis, dat aan groot onderhoud toe is, opknapt. Het vertelling suggereert een dramatisch verleden van de vrouw, waarin haar vader en haar vijf broers een rol speelden. Wat precies komen we niet te weten, maar de spanning is voelbaar als de vijf broers op kraambezoek komen. De timmerman en de vrouw hebben dan inmiddels een innige relatie, die uitloopt op een zwangerschap. Kort daarna loopt de verhouding stuk, als de man de baby uit zijn handen laat vallen met het fatale gevolg: het kindje overlijdt. Zo komt er een wreed einde aan hun geluk. 

Maar dat einde had zich eerder al aangekondigd, door toenemende spanningen tussen hen beiden. Die spanningen komen voort uit de angst zich aan de ander te binden, gevoelens van jaloezie, de argwaan als de vrouw de wereld van de timmerman helemaal in bezit wil nemen. 

De metafoor van de tuin is overigens vrij sterk aanwezig: het landhuis en de omringende tuin vormen een soort paradijs. Ook de bezoekende broers zeggen dat vroeger, toen zij nog jong waren en in het landhuis woonden, deze plek volmaakt was. Maar die constatering is wrang, want de scheuren zaten er van meet af aan al in. De omslagfoto lijkt die paradijsgedachte te versterken en tegelijk te ontkrachten: een gedekte tafel met daarop een appel met een hap eruit. Het kwaad doet zich hier voor als ontwrichting van relaties en alle hoop en verwachting van werkelijk geluk blijken gebaseerd op illusies. 

"De vanger" bevat een aangrijpend verhaal waarin Manon Uphoff veel dramatiek suggereert. De omvang doet denken aan de jaarlijkse boekenweeknovelle. Wat kwaliteit en vertelkracht betreft laat "De vanger" de meeste boekenweekgeschenken van pakweg de afgelopen tien jaar achter zich. 

N.a.v. "De Vanger", door Manon Uphoff; uitg. Podium, Amsterdam, 2002; ISBN 90 575 9384 X; 96 blz.