"Slavernij is een normaal verschijnsel, het is al zo oud als de mensheid. De bijbel staat vol vermeldingen over slaven. Daar is niets mis mee." "Vlucht naar het Noorden" is het vijfde jeugdboek van Gerben Graddesz Hellinga. Net als in de eerdere delen van deze serie wil hij de geschiedenis van Amerika tot leven brengen. Uit het bovenstaande citaat zal duidelijk zijn dat dit deel de slavernij als thema heeft. 

"Vlucht naar het Noorden" kent een aantal verhaallijnen. Zo volgen we Samuel, een slaaf die door de vele mishandelingen besluit te vluchten. Al lezend raak je onder de indruk van de vanzelfsprekendheid waarmee (vooral) rijke Amerikanen slaven hebben uitgebuit. Slavenjagers met bloedhonden doen er alles aan om gevluchte slaven bij hun baas terug te brengen. 

Ook Samuel wordt opgejaagd, terwijl zijn verwondingen het hem bijna onmogelijk maken om verder te vluchten. Wanneer hij zich uiteindelijk verstopt in een boot, blijkt dit vaartuig in plaats van naar het vrije zuiden terug te varen naar het noorden gaat. Samuel wordt gekocht door een arts, die de bedoeling heeft hem (na enig herstel) met winst weer te verkopen. 

Ontsnapping
De tweede verhaallijn vertelt over Jim, een neger. Hij wordt opgepakt en moet weer gaan werken op een plantage, ondanks het feit dat hij een Akte van Invrijheidstelling heeft. Nathan, de buurjongen van Jim, besluit een poging te doen om Jim op te sporen (de derde verhaallijn). Nathan is lid van de Ondergrondse Spoorweg, een netwerk van mensen dat gevluchte slaven naar Canada helpt vluchten. Behalve van de leden van dit netwerk krijgt Nathan hulp van Laura Taylor (de vierde verhaallijn), een blanke vriendin van Jim. 

Aan het eind van het boek komen de vier verhaallijnen bij elkaar: onder leiding van Laura en Nathan vindt er een massale ontsnapping van slaven (waaronder Jim en Samuel) plaats. 

"Vlucht naar het noorden" is een boeiend geschreven verhaal over een zwarte bladzijde uit de geschiedenis. De meedogenloze en minachtende houding die veel mensen tegenover slaven hadden, komt duidelijk tot uiting. Mooi zijn de 'zonnestralen' die gelukkig af en toe door deze kilte heen schijnen: mensen die met gevaar voor eigen leven de slaven willen helpen! 

Mede door het steeds wisselende perspectief in het boek en het taalgebruik zou ik wel een leeftijdsaanduiding op het boek willen zetten. Wat mij betreft: vanaf 13 jaar. 

N.a.v. "Vlucht naar het noorden", door Gerben Graddesz Hellinga; uitg. Piramide, Amsterdam, 2002; ISBN 90 245 4363 0; 240 blz.