Joke Verweerd is inmiddels uitgegroeid tot een bestsellerauteur, vermeldt de brief van de uitgever bij haar nieuwe verhalenbundel "Spiegeling". En dat is ook zo. Wie kent niet haar romans? Joke Verweerd is niet meer weg te denken in het christelijke boekencircuit. Het is prachtig voor haar dat het publiek haar heeft gekozen als winnaar van de ND/CLK-publieksprijs 2005. 

In elk nummer van het christelijke opinieblad CV.Koers wordt een verhaal van Joke Verweerd gepubliceerd. In 2003 verscheen een eerste bundeling hiervan met de titel "Binnenstebuiten". Nu is de tweede uitgebracht als "Spiegeling". De betekenis van de titel is tweeledig. De verhalen weerspiegelen het alledaagse leven, de gevoelens en het innerlijk van de mensen in het verhaal. Maar daarnaast houden ze de lezer een spiegel voor. Dat is de bedoeling tenminste. 

Ik heb de hele bundel in één keer achter elkaar gelezen. Dat is niet navolgenswaardig, want je bezwijkt haast onder de problemenlast. Thema's als alleen-zijn, angst, echtscheiding, overspel, gebrek aan samenwerking tussen echtgenoten, drift, acceptatie van het oud-zijn, molligheid in iets meer of mindere mate, depressie, anorexia nervosa of analfabetisme denderen als een sneltrein over je heen. Er is geen verhaal zonder problemen te vinden. Het is te veel, het zou de bundel goedgedaan hebben wanneer er een vrolijk, probleemloos verhaal in had gestaan om even op adem te komen. 

Gehandicapten
In "Alarm" blijkt de gevreesde belager die een alleenstaande vrouw de stuipen op het lijf jaagt een onschuldige onderduiker te zijn die zijn vroegere schuilplaats terug wil zien. Van de zenuwen wordt er hard en opgelucht gelachen. In "Jan-dag" wordt een sfeer die om te snijden is, opengebroken door een gehandicapte man die met de hagelslag aan zijn kin de kamer inkomt nadat hij een verrassingsmaaltijd bereid heeft. Gehandicapte mensen worden vaak getekend als betoverend, origineel en ontwapenend. Het verhaal "Inzicht" bevestigt dat. 

In een ander verhaal komen moeder en dochter niet tot elkaar, terwijl kleindochter de depressieve en onwillige oma, door één knuppel in het hoenderhok te gooien, mee het pannenkoekenrestaurant in krijgt. Een ander kind is door één opmerking in staat zijn moeder de hele heikele "slankelijnkwestie" in het juiste perspectief te laten zien. Stille armoede belemmert een kind in het vervullen van haar wensen, maar een handvol pepernoten van een voorbijrijdende zwarte piet vergoedt veel. 

Spanning en suggestie
Het schrijven van een goed verhaal is niet eenvoudig. De lezer moet gegrepen worden, de spanning vastgehouden, niet ingevuld, maar gesuggereerd worden en dat alles binnen kort bestek. Die spanning en suggestie mis ik bij Verweerds nieuwste bundel. De verhalen laten niet vee l over voor de verbeelding van de lezer omdat haast alles ingevuld is. De meeste verhalen zijn prachtig afgemaakt, de cirkel is steeds rond. Kijk lager dan je gewend bent en de oplossing ligt voor de hand. En dat laatste is nu juist niet alledaags aandoend. Want de oplossing voor menig probleem is meestal moeilijk vindbaar. Daarom is het effect van de verhalen soms meer irreëel dan spiegelend. 

Soms treft Verweerd ineens de juiste snaar. In het verhaal "Afscheid" raakt een man aan het twijfelen als hij afscheid neemt van thuis omdat hij een andere vrouw gevonden heeft. Zal hij nu afscheid nemen van zijn kinderen, ja of nee? Neemt hij zijn regen- én winterjas mee of niet? Door de pietluttigheid van die laatste vraag zie je ineens de moeilijkheid van de situatie voor je. 

In een ander verhaal probeert een moeder heel omzichtig een nieuwe driftbui van haar man te voorkomen. Ze stuurt hiervoor zelfs haar kinderen naar boven en jaagt op een rondzoemende vlieg om alle irritatie weg te nemen. Vérgaande opoffering, maar heel reëel. 

Mooie beeldspraak 
In "Laatste zomer" geniet ik van de mooie beeldspraak. Een moeder in de terminale ziektefase overdenkt hoe het verder zal gaan zonder haar. Ze piekert over de blijvende depressiviteit van haar dochter. Dit bedenkt ze terwijl ze tegen een appelboom zit. "Om me heen liggen allemaal appeltjes, om de een of andere reden afgevallen voor ze rijpen konden." Verweerd doet me hier even denken aan Rutger Kopland. Zulke invallen was ik graag meer tegengekomen tijdens het lezen van deze bundel. 

N.a.v. "Spiegeling", door Joke Verweerd; uitg. Mozaïek, Zoetermeer, 2005; ISBN 90 239 9156 7; 155 blz.