Afhankelijkheidsrelaties. Dat is het onderwerp waar schrijfster Gerry Velema-Drent zich de afgelopen tijd in heeft verdiept. In opdracht van het Scharlaken Koord schreef ze een boekje met vier levensverhalen. "Verslingerd aan een man" moet vrouwen die zich in zo'n relatie bevinden wakker schudden. Met haar roman "Dodelijk verliefd" wil ze meisjes vanaf vijftien jaar bereiken. De honger naar liefde herkennen is een eerste stap naar herstel, blijkt uit beide uitgaven. 

Wie als buitenstaander de boekjes leest, kan zich afvragen of er geen enkele goede man bestaat. Iedere relatie die beschreven staat, eindigt in grote misère. Vooral in "Verslingerd aan een man", waarin vier vrouwen hun verhaal doen, volgt de ene ellendige relatie de andere op. Hoewel die relaties in het begin allemaal erg rooskleurig lijken. 

Daarin zit 'm meteen de kneep. De vele loverboys die in de boeken beschreven staan, overladen hun 'nieuwe liefdes' steeds met cadeaus en het allerbelangrijkste: aandacht. Met mooie praatjes beloven ze de vrouwen gouden bergen. 

Dat kan lang goed gaan, tot de 'geliefde man' vindt dat het tijd is dat alles wordt terugbetaald, iets waar voor die tijd nooit over is gesproken. Natuurlijk zit het meisje dan met de handen in het haar. Zo veel geld heeft ze gewoonweg niet. Maar ook hier weet haar 'vriend' raad. Hij weet wel een manier om snel veel euro's te verdienen. 

In elk verhaal komt deze handelswijze van de mannen terug. Ze zijn zo geraffineerd dat ze precies weten waar een vrouw behoefte aan heeft. Jolanda, die vroeger haar aandacht altijd moest verdienen door het lieve meisje te zijn, heeft behoefte aan iemand die zonder restricties zegt dat hij van haar houdt. De vader van Brigitte liep weg en wanneer ook haar vriendje ervandoor gaat, slaat ze los. Ze schrijft over "de warme deken van aandacht en liefde" waarin ze zich met haar nieuwe liefde wikkelde. Ze wordt tot drie keer toe verliefd op een man die haar overlaadt met aandacht, warmte en cadeautjes. 

Alice, die zich vanwege een autoritaire vader steeds aan iedereen aanpast, komt de tien jaar oudere Frank tegen, die zich later zal ontpoppen als een seksmaniak die niet alleen haar, maar ook anderen -waaronder mannen- mee naar huis zal nemen om zich te laten bevredigen. Alice durft geen nee te zeggen wanneer hij over haar grens gaat. Ze is afhankelijk van hem geworden. 

Tanja, die als ADHD-patiënte haar leven lang veel negatieve aandacht heeft gehad, kan zich later wel voor haar hoofd slaan wanneer ze beseft dat ze steeds weer in de val van een loverboy stapt. "Ik heb alle opmerkingen geloofd", verzucht ze. Over Tanja staat overigens geschreven dat ze tot het besef is gekomen dat ze in de ogen van God kostbaar is. Hoewel ze nog altijd moeite heeft om haar grenzen te bewaken, vecht ze voor een nieuwe toekomst. 

Niet zwart-wit
In het vijfde hoofdstuk van het dunne boekje evalueert psycholoog dr. Francien Albach de verhalen van de vrouwen. Ze is daarin heel eerlijk. Zo geeft ze bijvoorbeeld aan dat volgens haar smaak de vrouwen teveel benaderd zijn als slachtoffer. "Een afhankelijkheidsrelatie zit anders in elkaar dan bijvoorbeeld een incestrelatie. Daar is het duidelijk: zwart-wit. Er staat altijd een slachtoffer tegenover een dader, maar zo werkt een afhankelijkheidsrelatie niet. Er is in het begin veel winst te halen uit een dergelijke relatie." 

Soms duurt die winst een hele tijd, maar er komt volgens de psycholoog altijd een moment dat de nare gevolgen van afhankelijkheid aan een man zwaarder gaan wegen dan deze winst. 

Bij veel vrouwen die in een afhankelijkheidsrelatie stappen, is er een grote honger naar aandacht. Dat komt vaak omdat ze in het verleden verwaarloosd zijn, zoals Jolanda die altijd maar moest raden hoe haar moeder zich voelde. Ze was alleen lief wanneer ze lief deed. Francien Albach: "Bij sommige vrouwen lijkt het van binnen wel op een hongersnood en hier spelen sommige mannen gretig op in." 

Volgens Francien Albach is het laten stillen van de honger niet het antwoord op deze problematiek. Vrouwen worden aangesproken zelf aan de slag te gaan met de honger van hun hart. 

In het laatste hoofdstuk staat beschreven hoe ze dat kunnen doen. Zo is het nodig dat de vrouw eerst haar eigen honger herkent. "Vraag jezelf eens af: hoe kijk ik naar een relatie met een man?" Daarna is het nodig dat de honger wordt erkend. "Dat wil zeggen: je wilt er niet meer omheen, maar het aandacht geven." 

Dat blijkt in de praktijk een moeilijk punt te zijn. "Het kan heel confronterend zijn te ontdekken dat je met je hele hart naar iets hunkert en dan moet horen: deze verlangens zullen nooit bevredigd kunnen worden! Door niemand. Het zijn de behoeften van het kleine kind binnenin je. Maar jij bent groot geworden, volwassen en je moet nu opstaan." 

Er wordt aangeraden deskundige hulp te zoeken bij mensen die weten wat een afhankelijkheidsrelatie bij vrouwen teweeg kan brengen. Zij kunnen vrouwen erop wijzen wat ze het beste kunnen doen. In het boekje wordt al genoemd dat er eerst een rouwproces zal komen, daarna kunnen vrouwen gaan werken aan hun eigen ontwikkeling. Daarna kunnen ze verantwoordelijkheid gaan dragen en een gezonde kijk op het uiterlijk ontwikkelen. Gaandeweg gaan ze ontdekken dat een actief leven veel en veel leuker is dan de passiviteit waarin ze emotioneel hebben geleefd. 

Het boekje eindigt vol hoop, met psalm 23. "Je hoort daarin een mens over zijn diepste verlangens naar geborgenheid, aandacht en liefde spreken. Wat mensen je nooit kunnen bieden, kan God wel!" Uiteraard ontbreekt ook het telefoonnummer van het Scharlaken Koord niet. 

Zelfde recept
De roman "Dodelijk verliefd" heeft de meisjes Benny, Nora en Lia in de hoofdrol. Het recept is hetzelfde als "Verslingerd aan een man". De doelgroep is anders. Was "Verslingerd aan een man" vooral bestemd voor vrouwen die vastzitten aan een relatie, "Dodelijk verliefd" gaat over een schoolklas en is bestemd voor meiden vanaf vijftien.
 
Een jongen, in dit boek Johnny geheten, palmt Nora in met veel aandacht en een mobiele telefoon. Nora wordt hopeloos verliefd op de jongen die haar elke dag uit school met de motor staat op te wachten. Iedereen is jaloers op haar, behalve Benny. Zij vindt Johnny maar onvriendelijk. Met de vreemde berichten die ze over hem hoort kan ze niet bij haar vriendinnen terecht. 

Wanneer even later blijkt dat niet alleen Nora, maar ook Lia in de strik van Johnny gevangen zit, vraagt Benny om hulp bij een nieuwe vriendin, Jeanne van Zuilekom. De oude vrouw zorgt ervoor dat de meisjes uit de prostitutie gehaald worden. 

Hoewel het verhaal niet waar is gebeurd, berust het volgens de schrijfster wel op echte feiten. Daarmee geeft het boek pijnlijk aan dat jongeren al op heel jonge leeftijd geconfronteerd kunnen worden met de techniek van loverboys. Hoewel het onderwerp lang niet alle meisjes van die leeftijd zal aanspreken, is het goed om jongeren die het wel mee zouden kunnen maken te confronteren met het listige gedrag van de vaak macho-uitziende jongens. Voorkomen is tenslotte nog altijd beter dan genezen. 

N.a.v. "Verslingerd aan een man", door Gerry Velema-Drent; uitg. Buijten & Schipperheijn, Amsterdam, 2001, in opdracht van het Scharlaken Koord; ISBN 90 75953 089; 87 blz.

"Dodelijk verliefd", door Gerry Velema; uitg. Callenbach, Kampen, 2001; ISBN 90 266 10963; 165 blz.