"De jongen is van u. Zijn moeder heeft toegestemd." En dan wordt Alexander in de roman "Beproeving" in ruil voor een flinke som geld aan een Amerikaan meegegeven en van zijn Roemeense moeder gescheiden. Zij kan nu een beter leven gaan leiden met haar andere zoon, Yuri.

Jaren later komen Alexander en Yuri elkaar in Roemenië in de tijd van de dictator Ceausescu -de jaren tachtig van de vorige eeuw- weer tegen. Natuurlijk herkennen ze elkaar niet. Alexander heeft een standplaats gekregen in de hoofdstad Boekarest, als ambassadeur van de Amerikaanse regering. 

Yuri treedt bij hem in dienst als chauffeur, met de opdracht van de Roemeense geheime dienst om bij Alexander te gaan spioneren. Maar niets is wat het lijkt. Yuri hoort bij de ondergrondse christenen, maar hij is er nog steeds in geslaagd dat voor de buitenwereld te verbergen. Zelfs als zijn chef argwaan krijgt omdat het volgens hem veel te lang duurt voor Yuri gevoelige informatie doorspeelt, weet Yuri hem ervan te overtuigen dat hij het gemene spelletje juist heel goed aanpakt. Yuri heeft inmiddels namelijk een goed contact opgebouwd met Alexanders vrouw Loretta. 

Als hij er haar deelgenoot van maakt dat hij christen is, w il zij kennismaken met zijn medegelovigen en met zijn godsdienst. Alexander, die Yuri vanaf het begin heeft gewantrouwd, raakt er echter meer en meer van overtuigd dat Loretta een verhouding heeft met zijn chauffeur en daar lijdt hij vreselijk onder. Yuri doet tegenover zijn baas van de geheime dienst alsof hij het expres met Loretta heeft aangelegd om de Amerikaanse ambassadeur in diskrediet te brengen en die is bijzonder ingenomen met deze vondst. 

Stukje bij beetje wordt duidelijk in welke ellendige omstandigheden de ondergrondse christenen hun dagen moeten doorbrengen. Ze leven constant in gevaar, omdat de Securitate genadeloos omspringt met mensen die de staatsgodsdienst niet aanhangen. Vele christenen lijden in gevangenissen waar ze ernstig worden gemarteld en executies komen regelmatig voor. Dan zijn er nog de jonge christenmeisjes die als prostituee gaan werken om hun familie te kunnen onderhouden. Yuri krijgt Alexander uiteindelijk zo ver dat hij wil meewerken om de internationaal bekende gevangen christen Gustov Volkovoy vrij te krijgen. Als Alexander met eigen ogen ziet hoe deze man, die letterlijk aan het eind van zijn krachten is, urenlang voor hem bidt, valt voor hem de beslissing: ook hij wil die liefde voor zijn medemens, die Christus deze gelovige heeft geschonken, bezitten. 

Liefde
Het indrukwekkendste in dit beklemmende verhaal is de liefde die de christenen voor niet-gelovigen, onder wie zelfs hun verraders en beulen, weten op te brengen. Daardoor komt onweerstaanbaar de vraag op de lezer af of hij of zij zich ook daartoe in staat acht. De hereniging van de twee broers doordat een van de twee 'toevallig' voor zijn werk naar Boekarest moet, is wat gezocht, maar je moet als schrijver toch een punt hebben waar je de rest van de gebeurtenissen aan kunt ophangen. Hoewel de personen niet helemaal goed uit de verf komen -Loretta is altijd maar lief en blijmoedig, Yuri gedraagt zich voortdurend dapper en slim en bij de christenvrouw Anna verslapt de liefde voor de wrede medemens nooit- schaadt dat toch de boodschap van dit boek niet: wie Gods liefde heeft leren kennen, heeft geen enkele ziel meer voor de hel over, ook al kost je dat je eigen leven. 

N.a.v. "Beproeving", door Sylvia Bambola; uitg. Den Hertog, Houten, 2001; ISBN 90 331 1600 6; 318 blz.