De Turkse Nilgün Yerli verhuist op haar tiende met haar familie naar Nederland. Pa gaat lesgeven op een school en ma blijft thuis. Ze pelt garnalen om extra geld te verdienen voor de boodschappen. Dochter Nilgün wijdt een boek aan haar moeder, van wie ze heel veel houdt. Garnalen krijgt ze niet door haar keel. 

De garnalen die Nilgün Yerli een keer krijgt aangeboden van iemand die haar het hof maakt, herinneren haar aan haar dan al overleden moeder. Ze lust de schaaldiertjes niet. Er steekt een intens verhaal achter de garnalen, het verhaal van dochter Nilgün Yerli over haar moeder. 

Nilgüns moeder pelde garnalen om met het verdiende geld extra boodschappen te betalen. Het kind heeft al snel in de gaten dat hier iets niet klopt. Haar vader spendeert veel geld aan zijn kleding, parfums, etentjes en cadeautjes voor minnaressen. Hij negeert zijn eigen vrouw en geeft haar te weinig geld, iets wat Nilgün haarfijn aanvoelt. 

Nilgün Yerli schrijft een boek over haar moeder, een stille en verstandige vrouw die overal raad op weet en haar kinderen veiligheid biedt. Die veiligheid hebben ze hard nodig, allereerst om te kunnen wennen in een totaal vreemd land. De familie Yerli gaat in Nederland wonen, waar alles anders is dan in Turkije. 

Beleefd
Op ontroerende wijze en in uiterst beleefde bewoordingen vertelt Yerli hoe ze als kind vreselijk haar best doet de taal meester te worden en hoe moeilijk dat voor haar is. Het komt erop neer dat de schoolomgeving bepaald niet meewerkt. Nilgün wordt uitgescholden en onfatsoenlijk behandeld. 

Het integratieproces levert ook leuke anekdotes op. Nilgün herinnert zich een gesprek tussen haar moeder en de buurvrouw. De Turkse heeft een woordenboek Turks-Nederlands bij zich en bladert erin. Ze heeft een zin bij elkaar gezocht en zegt: "Mijn broer is het hoek om gegaan." De buurvrouw betreurt dat. "Nee, dat hoeft niet", zegt Nilgüns moeder. Ze bladert in het woordenboek en zoekt naar "mooi" en "goed". Dat vindt de buurvrouw weer raar: de Turkse vrouw schijnt geen verdriet te hebben over haar overleden broer. Maar in het Turks betekent het hoekje omgaan: door goed zakendoen snel rijk worden. 

Zelfvertrouwen
Steeds is het Nilgüns moeder die haar kinderen zelfvertrouwen geeft in Nederland, ze volwassen leert worden. Jammer genoeg gaat het binnen het gezin totaal fout. De moeder offert zich op en de vader neemt het ervan. Ondertussen spelen zich diverse drama's af. De broer van Nilgün komt in de gevangenis terecht omdat hij een man zou hebben vermoord. Moeder heeft hier vreselijk veel verdriet van. Als de broer vele jaren later vrijkomt, blijkt dat hij in de (Turkse) gevangenis een enorm trauma heeft opgelopen vanwege marteling. 

Nilgün Yerli beschrijft op aangrijpende wijze hoe haar moeder het leven laat. Zij komt om bij een verschrikkelijk auto-ongeval, terwijl ze in Turkije op bezoek is. Haar vader loopt lichamelijk letsel op waarvan hij nooit herstelt. Pas later krijgt Nilgün Yerli te horen hoe haar moeder verongelukte. Ze overleefde in eerste instantie het ongeval, maar overleed later plotseling aan een inwendige bloeding omdat er geen medisch onderzoek was verricht. 

In haar autobiografische notities voert Nilgün Yerli de lezer mee van het heden naar het verleden en andersom. In een heel eenvoudige stijl vertelt ze op meeslepende wijze wat ze voelt en hoe het er in het gezin aan toeging. Maakte haar moeder niet een fundamentele fout door garnalen te gaan pellen, dat wil zeggen door zich zo lijdelijk op te stellen jegens haar man? Maar gaf ze niet blijk van grote waardigheid door het zo onverdroten voor haar kinderen op te nemen en hun in de opvoeding innerlijke beschaving mee te geven? 

Vragen
In "De garnalenpelster" confronteert de vertelster -een modern denkende Turkse- de lezer met vragen die iedereen wel eens op zijn of haar weg krijgt: over onenigheid binnen het gezin, schroom om relaties op te bouwen, angst, loyaliteitsconflicten en vooral over hoe het is om een tweemens te zijn: te leven tussen twee culturen. Als volwassene kiest Nilgün Yerli uiteindelijk voor het Nederlanderschap.
Centraal thema in het boek is het overlijden van de moeder. Het schrijven was voor Nilgün Yerli een rouw- en verwerkingsproces. "Ik moest een keer loskomen van mijn moeder. Ik moet mijn eigen weg vinden en die op mijn eigen manier gaan. Wanneer ik verdwaal zal ik altijd aan mijn moeder denken, maar er is altijd een tijd van afscheid. Ze zal voortleven in mijn hart en mijn ziel, maar haar levensopvatting hoeft niet meer de mijne te zijn." 

Een Nederlander zou zijn Turkse medelander beter leren kennen door dit eerlijke boek te lezen. Dat kweekt begrip en respect voor het andere, voor wat misschien meestal achter de sluier verborgen blijft. 

Recepten
Achter in het boek staat een aandoenlijke foto van moeder Güngör Baran-Yerli, een vrouw met een meisjesachtige uitstraling. Ook heeft de schrijfster enkele recepten van haar moeder achter in het boek laten opnemen. Yerli heeft gekozen voor het Nederlanderschap. Ze maakt deel uit van een toneelgezelschap en is bestuurslid van de onlangs opgerichte stichting "Stop de uitverkoop van de beschaving." 

N.a.v. "De garnalenpelster", door Nilgün Yerli; uitg. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2001; ISBN 90 295 5636 6; 215 blz.; 29,95.