In de jeugdboekenreeks "Spannende Tijden", waarvan de delen zich afspelen in het historische Noord-Holland en die daarom door die provincie financieel wordt ondersteund, verscheen van de hand van Ida Vos "De lachende engel". Stad van handeling: Alkmaar; tijd van de gebeurtenissen: 1598, 1954 en 2000. Stukjes verleden, die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, vallen hier uiteindelijk als in een legpuzzel op hun plaats.

Daar is ten eerste het gevluchte Spaanse Jodinnetje Maria Mattea, dat in Alkmaar een gastvrij onderdak heeft gevonden bij heer Aernout, maar door twee van zijn keukenmeiden voor een heks wordt aangezien. Het brievenboekje dat ze nalaat zal van grote betekenis blijken voor Laurens Beemsterboer, de eigenlijke hoofdpersoon van het boek. 

Daar is in de tweede plaats Maarten Schilder, met wie Laurens in 1954 kennismaakt. Het is een al oude, zeer kunstzinnige man, die als verzetsheld veel in de oorlog heeft meegemaakt. Hij is het die tipje voor tipje de sluier oplicht die over het verleden van de argeloze Laurens blijkt te hangen, en daardoor een schokkende verandering in het leven van de jongen teweegbrengt. 

Daar is verder de oude Sint-Laurenskerk (let op de naam), die in de oorlog voor de jongen van levensreddende betekenis blijkt te zijn geweest, en waar zich het graf bevindt van een zekere Duarte Rodrigues.
En daar is ten slotte de Joodse Ets Hajim-bibliotheek, waarin Maarten en Laurens het brievenboekje van Maria Mattea vinden, en waaruit in het laatste deel van het boek ("2000") uitvoerig wordt geciteerd. 

Fantasie en werkelijkheid, verleden en heden, grijpen onder de kundige hand van Ida Vos voortdurend en verrassend in elkaar. Totdat aan het eind de legpuzzel compleet is en Laurens alles van zichzelf en zijn afkomst afweet. En dat is meer dan hij (maar ook de geboeide lezer) had kunnen vermoeden. 

N.a.v. "De lachende engel", door Ida Vos; uitg. Leopold, Amsterdam, 2000; ISBN 90 258 4868 0; 155 blz.