Het leven van Napoleon Bonaparte heeft de afgelopen twee eeuwen al heel wat pennen in beweging gebracht. Duizenden publicaties zijn er gewijd aan de berooide Corsicaan die het bracht tot keizer van het grote Franse rijk. De lijvige roman "Désirée" is te midden van vele diepgravende studies opmerkelijk lichtvoetig van toon. De lezer leert Napoleon niet in de eerste plaats kennen als militair of staatshoofd, maar als verliefde jongeman.

Désirée is de naam van de eigenlijke hoofdpersoon van het boek. Ze is de jongste dochter van een zijdehandelaar uit Marseille. Door een samenloop van omstandigheden komt ze in contact met de van Corsica gevluchte familie Bonaparte. Broer Joseph trouwt met haar zus en Désirée wordt verliefd op de toen nog geheel onbekende en zeer armlastige Napoleon. 

De liefde is wederzijds, maar toch laat hij haar al spoedig zitten. Hij trouwt in Parijs met de weduwe Josephine, die beschikt over goede relaties in het roerige Frankrijk van net na de revolutie. Al snel daarna begint de ster van Napoleon hoger en hoger te rijzen.
Maar de episode in Marseille krijgt een lange staart. Zolang de gloriejaren van Napoleon duren, duikt steeds weer Désirée op. Ze is in eerste instantie diep teleurgesteld, probeert op een kinderlijke manier wraak te nemen op Josephine en trouwt uiteindelijk met een generaal, Bernadotte, die een belangrijke rol zal gaan spelen bij de uiteindelijke nederlaag van Napoleon. 

Dagboek
Het boek is zoals gezegd nogal lijvig: bijna 600 bladzijden. Een schrijver moet van goeden huize komen om de aandacht van de lezer zoveel regels lang vast te houden. Annemarie Selinko verstaat die kunst.
Misschien is het correcter om "verstond" te zeggen. De Duitse auteur publiceerde het boek namelijk al in 1951. Sindsdien is het in zo'n 25 talen uitgegeven. Ook in Nederland is het -door Sijthoff- al eerder op de markt gebracht. Dat doet aan de kwaliteit van het boek niets af, het is er eerder een bevestiging van. Het is lang niet iedere schrijver gegeven dat een uitgever er na 50 jaar nog brood in ziet zijn boek opnieuw uit te geven. 

Annemarie Selinko koos voor de dagboekvorm. Désirée doet nauwgezet en met verve verslag van de cruciale momenten in haar leven. In het begin gaat dat nog met jeugdige overmoed, bij het klimmen der jaren worden de overwegingen steeds volwassener. Ze vermeldt nonchalant militaire successen en politieke intriges, maar wijdt ook gedetailleerd uit over de inrichting van het dagelijks leven en het bloeien van de rozen in de tuin. 

Ook Napoleon verandert. Weet Désirée aanvankelijk nog precies hoe zijn idealen eruitzien, al snel begrijpt ze niet meer wat hem precies beweegt. En hoe ze ooit haar hart aan hem heeft kunnen verliezen. Napoleon ontpopt zich als een geniale, maar ook grillige en ongrijpbare heerser. 

Realiteit
Een roman is een roman en geen historisch werk. De lezer mag er niet voetstoots vanuit gaan dat wat hem wordt voorgeschoteld ook met de realiteit overeenstemt.
Het aardige van dit boek is dat de grote lijn in ieder geval wel op de geschiedenis is gebaseerd. Napoleon heeft ooit een kortstondige romance gehad met ene Désirée Clary, dochter van een zijdekoopman in Marseille. Zij is werkelijk met een generaal Bernadotte getrouwd en samen zijn zij ook echt koning en koningin van Zweden geworden. Ook de glorieuze momenten en de nederlagen stemmen overeen met de gegevens uit de geschiedenisboeken. Blijft natuurlijk een feit dat je je moet realiseren dat het grootste deel van de gebeurtenissen en dialogen geheel aan het brein van de auteur zijn ontsproten. 

N.a.v. "Désirée", door Annemarie Selinko; uitg. Callenbach, Kampen, 2000; ISBN 90 266 0999 x; 587 blz.