In diverse opzichten is de titel van Ellen Warmonds nieuwste bundel een vondst. "Kaalslag". Een helderwit kaft van dik gebobbeld, gerimpeld papier. De omslag van de 52 gedichten is erg leeg, behalve de titel en de auteursnaam die bijna van het vlak afvallen, neergeslagen. Toch zijn de paar woorden die er nog staan er het bewijs van dat er toch altijd nog iets overblijft: woorden, gedichten.

De kaalslag is in Warmonds poëzie nog niet compleet. Ook de typografie van de titel is opvallend: de letters van "kaal" zijn strak en kaal vormgegeven, "slag" met de zwier, de slag van een klassiek lettertype. Dat tweezijdige van woorden, het dubbele, is iets wat in Warmonds poëzie steeds opnieuw tot uitdrukking komt.
"leeg en kaal/ alleen met taal." In de bundel vindt de lezer de neerslag van wat Warmond in haar poëzie doet met thema's als vergankelijkheid, ouderdom, dood, kaalslag. Het proces van sloop, van minder en leger worden vertoonde zich al in voorgaande bundels en werd steeds heviger. Het woordgebruik in "Kaalslag" is nauwkeurig, precies, ieder woord staat op zichzelf. 

Spel met taal
"de mindermakende woorden verdringen elkaar." Het is echter een volle bundel: in de slordig vormgegeven inhoudsopgave staan de verzen in twee kolommen opgesomd: "Nadagen", "Residu", "Wie niet", "Deling/dwaling". De titels zijn vaak op zichzelf al bijna een gedicht, ze geven een goed beeld van wat de lezer kan verwachten: een spel met taal, een voortdurend proces van "hergebruik van woorden." Steeds opnieuw wordt een poging gedaan in taal te ontkomen aan de tijd. Maar die eindeloze herhaling heeft ook iets tegenstrijdigs. Het had allemaal wel iets minder gekund.
"Alles is dood/ en overal liggen lijken" luidt het motto boven de bundel, afkomstig van Dostojevski. Somber is de beschrijving van de ouderdom, het verval van de mens. Alles verdwijnt, vergaat. Tijd speelt een grote rol, herinneringen, pogingen verleden en heden met elkaar te verzoenen. Nuchter realisme is de dichteres niet vreemd. De wereld is nu eenmaal zo, er is geen bovenaardse betekenis.
Sommige gedichten zijn sceptisch, rebellerend, andere berustend, relativerend. Verrassend zijn de experimenten met alledaagse begrippen: zo is er een gedicht geschreven in de vorm van een recept en poëzie die doet denken aan een formulier dat ingevuld moet worden: "nooit meer ( )/ nooit meer ( )/ nooit meer ( )/ (doorhalen wat nog verlangd wordt)." 

Verbetenheid
Wat vorm en inhoud betreft kwam "Kaalslag" in het juiste jaargetijde uit: de herfst. "natijd is een goed seizoen/ voor afstand." Wie de bundel leest, kijkt in de ogen van een ouder wordende dichteres die de kaalslag op alle fronten, van het leven, maar vooral op het gebied van de taal, de poëzie ondervindt. Toch blijft haar poëzie, ondanks "hergebruik van woorden" en soms omzichtige formulering, boeien. Misschien ook door de verbetenheid waarmee ze blijft dichten. "alleen verdergaan bewijst/ (misschien)/ dat men hoe dan ook bestaat." 

N.a.v. "Kaalslag", door Ellen Warmond; uitg. Querido, Amsterdam, 1999; ISBN 90 214 8768 3; 61 blz.; 32,50.